Page 73 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 18 ฉบับที่ 2

J Thai Trad Alt Med Vol. 18 No. 2 May-Aug 2020 295

ใน 24 ชั่วโมงแรกหลังคลอด ประกอบกับมารดาที่ ปัจจุบันที่ใช้ในการลดอาการคลื่นไส้อาเจียนที่มีข้อมูล
คลอดโดยวิธีการผ่าตัดจะไม่สามารถให้ลูกดูดนม ว่ามีความเสี่ยงในผู้ที่มีประวัติเป็นโรคหัวใจและหลอด
ทันทีหลังคลอด เนื่องจากอยู่ในภาวะสลบหลังผ่าตัด เลือด และ European Medicine Agency (EMA)

คลอด เหตุผลเหล่านี้อาจเป็นสาเหตุให้มารดากลุ่ม ได้ประกาศข้อบ่งใช้ในการบรรเทาอาการคลื่นไส้
้
ที่ผ่าตัดมีปริมาตรน�านมที่น้อยมากก่อนการทดลอง อาเจียนเท่านั้น และห้ามใช้ในผู้ป่วยที่มีปัญหาเกี่ยวกับ
และเมื่อกระตุ้นด้วยการใช้ยา domperidone หรือ หัวใจ เช่น ผู้ป่วยโรคหัวใจล้มเหลว ผู้ป่วยโรคตับ และ
้
ยาสมุนไพร จึงท�าให้มีผลกระตุ้นน�านมอย่างชัดเจน ใช้อย่างระมัดระวังในผู้สูงอายุ ในประเทศแคนาดา
[13]
[15]
และเกิดความแตกต่างที่มีนัยส�าคัญมากกว่ากลุ่มที่ได้ แนะน�าให้ใช้ยาไม่เกิน 30 มิลลิกรัมต่อวัน (ครั้งละ 10
รับยาหลอก มิลลิกรัม 3 เวลา) ในประเทศสิงคโปร์มีการจ�ากัดข้อ
เมื่อเปรียบเทียบกับการศึกษาของ Wannapat บ่งใช้ให้ใช้เฉพาะในภาวะคลื่นไส้ อาเจียน และภาวะ

และคณะ ซึ่งได้ศึกษาในกลุ่มตัวอย่างที่เป็นมารดา dyspepsia เท่านั้น ส�าหรับประเทศไทย กระทรวง
[14]
หลังคลอดครบก�าหนดที่คลอดปกติเช่นเดียวกับการ สาธารณสุขได้มีประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่องยา
ศึกษานี้ โดยได้รับยา domperidone และยาหลอก ที่ต้องแจ้งค�าเตือนการใช้ยาไว้ในฉลากและที่เอกสาร
้
เมื่อครบ 24 ชั่วโมงหลังคลอด พบว่า มีปริมาตรน�านม ก�ากับยา ฉบับที่ 58 ลงนามเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน
ในวันที่ 3 หลังคลอดเท่ากับ 15 มิลลิลิตร และ 10 2559 ก�าหนดให้ยา domperidone ต้องแสดงข้อความ
มิลลิลิตร ตามล�าดับ แตกต่างอย่างมีนัยส�าคัญทาง ค�าเตือนบนฉลากและเอกสารก�ากับยา ได้แก่ ไม่ควร

สถิติ (p < 0.05) แต่การศึกษาของ Wannapat และ ใช้ในผู้ป่วยโรคตับ และผู้ที่มีภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ
้
้
คณะ เก็บปริมาตรน�านมด้วยวิธีการบีบน�านมด้วย กรณีต้องใช้ร่วมกับยาอื่น ให้ปรึกษาแพทย์ แม้ว่า
[16]
[14]
มือ ซึ่งอาจเกิดความคลาดเคลื่อนจากการวัดปริมาตร ความเสี่ยงดังกล่าวจะไม่มาก เพราะมารดาหลังคลอด
ได้สูงกว่าการใช้เครื่องปั๊มนมไฟฟ้า ส่วนใหญ่อายุน้อย แต่ก็อาจมีความเสี่ยงในการใช้ยา
ผลการศึกษาในการศึกษาครั้งนี้ไม่เป็นไปตาม domperidone ได้ การใช้ยาปลูกไฟธาตุจึงเป็นอีกทาง

สมมติฐานที่ตั้งไว้ เนื่องจากมีปัจจัยหลายอย่างที่ส่งผล เลือกที่ปลอดภัย
้
ต่อการกระตุ้นให้น�านมไหล ได้แก่ การคลอดปกติซึ่ง การศึกษาครั้งนี้มีข้อจ�ากัดหลายประการ ได้แก่
้
จะเป็นการกระตุ้นน�านมโดยธรรมชาติ และการให้ลูก 1) จ�านวนตัวอย่างได้ไม่ครบตามเป้าหมาย เนื่องจาก
ดูดนมแม่ทันทีหลังคลอดเนื่องจากเป็นมาตรฐานการ สถานการณ์การมีหญิงตั้งครรภ์ลดลงจากทั้งสอง
้
ดูแลแม่หลังคลอด โรงพยาบาล 2) การวัดปริมาตรน�านมในบางครั้งไม่
ในด้านความปลอดภัยของการใช้ยาปลูกไฟธาตุ สมบูรณ์ เนื่องจากทารกร้องไห้ในช่วงก่อนถึงเวลาวัด
พบว่า การติดตามกลุ่มตัวอย่างทั้ง 2 กลุ่ม ยาปลูก ปริมาตรและผู้เข้าร่วมวิจัยแม่หลังคลอดจ�าเป็นต้อง
ไฟธาตุและยาหลอกไม่พบอาการไม่พึงประสงค์จาก ให้นมทารกไปก่อนเพื่อเป็นการดูแลให้ความอบอุ่น
้
การใช้ยา ข้อดีของการศึกษาครั้งนี้ที่แตกต่างจากการ แก่ทารก ซึ่งท�าให้เกิดการสูญเสียปริมาตรน�านมไป
ศึกษาที่ผ่านมา คือ ไม่มีการน�ายา domperidone ก่อนช่วงที่วัดปริมาตรจริง 3) การคัดเลือกเฉพาะผู้
้
มาใช้ในการศึกษาเปรียบเทียบ เนื่องจากเป็นยาแผน เข้าร่วมวิจัยแม่หลังคลอดที่มีภาวะน�านมไม่ไหลหรือ