Page 76 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 17 ฉบับที่ 3

426 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 17 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2562

[11]
แผลในกระเพาะอาหาร สาร glycyrrhizin มีฤทธิ์ ไปหาปริมาณสาร cinnamic acid, สาร glycyrrhizin
[7]
ต้านการอักเสบใช้รักษาแผลในระบบทางเดินอาหาร และสาร eugenol ในตัวอย่างตำารับยาธาตุอบเชย
ส่วนสาร eugenol มีฤทธิ์ปกป้องเยื่อบุกระเพาะอาหาร จำานวน 8 ตัวอย่าง แบ่งเป็นตัวอย่างตำารับยาธาตุ
[12]
การตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีวิเคราะห์อ้างอิง อบเชยที่เตรียมขึ้นมาในห้องปฏิบัติตามวิธีในบัญชี
ตามหลักเกณฑ์ของ ICH guide line จากผลการ ยาหลักแห่งชาติ ซึ่ง L-1 เตรียมจากเครื่องยาจังหวัด
[10]
วิเคราะห์พบว่า linearity และ range ของสาร cin- ขอนแก่น L-2 เตรียมจากเครื่องยาจังหวัดอุบลราชธานี
namic acid, สาร glycyrrhizin และสาร eugenol มี และ L-3 เตรียมจากเครื่องยาจังหวัดกรุงเทพมหานคร
2
correlation coefficient (r ) เท่ากับ 0.9964, 0.9998 ส่วนตัวอย่าง H-1 ถึง H-5 เป็นผลิตภัณฑ์ตำารับยาธาตุ
2
และ 0.9995 ตามลำาดับ ซึ่ง r ≥ 0.9950 แสดงถึงความ อบเชยของโรงพยาบาล โดย H-1 เป็นผลิตภัณฑ์
สัมพันธ์เชิงเส้นตรงที่ดี และมี range อยู่ในช่วง 0.1- ของโรงพยาบาลในจังหวัดอุบลราชธานี H-2 เป็น
3.6, 10-150 และ 0.25-120 mg/ml ตามลำาดับ ความ ผลิตภัณฑ์ของโรงพยาบาลในจังหวัดอำานาจเจริญ H-3

ถูกต้องของวิธีวิเคราะห์พบว่า %recovery ของสาร เป็นผลิตภัณฑ์ของโรงพยาบาลในจังหวัดขอนแก่น
cinnamic acid, สาร glycyrrhizin และสาร euge- H-4 เป็นผลิตภัณฑ์ของโรงพยาบาลในจังหวัด

nol เท่ากับ 85.27, 98.71 และ 102.80% ตามลำาดับ อู่ทอง และ H-5 เป็นผลิตภัณฑ์ของโรงพยาบาลใน
ซึ่งอยู่ในช่วงการยอมรับได้ที่ 85-110 % เมื่อพิจารณา จังหวัดพิษณุโลก พบว่าตัวอย่างยาธาตุอบเชยที่นำา
ความแม่นยำาของวิธีวิเคราะห์ พบว่า intraday preci- มาวิเคราะห์มีปริมาณสาร cinnamic acid 0.04 ถึง

sion ของสาร cinnamic acid, สาร glycyrrhizin 0.11% w/w ปริมาณสาร glycyrrhizin 0.70 + 0.05
และสาร eugenol เท่ากับ 1.26, 3.51 และ 0.86% RSD ถึง 3.15 + 0.42% w/w และพบสาร eugenol 0.19

ตามลำาดับ ซึ่งน้อยกว่า 6% และ interday precision + 0.02 ถึง 3.38 + 0.09% w/w จากผลการศึกษาพบ
เท่ากับ 4.10, 6.03 และ 0.94% RSD ตามลำาดับ ซึ่ง ว่าปริมาณสารบ่งชี้ในตำารับยาธาตุอบเชยจะมีความ
น้อยกว่า 11% ดังนั้นความแม่นยำาของวิธีวิเคราะห์ แตกต่างกันโดยเฉพาะปริมาณของสาร eugenol

อยู่ในเกณฑ์การยอมรับ limit of detection และ เนื่องมาจากความแตกต่างของคุณภาพเครื่องยาแต่ละ
limit of quantitation ของสาร cinnamic acid, สาร แหล่ง วิธีการเตรียมยาซึ่งตำารับยาธาตุอบเชยเป็น
glycyrrhizin, สาร eugenol อยู่ที่ 0.08 และ 2.24, ยาต้ม ดังนั้นอุณหภูมิและเวลาในการต้มเป็นปัจจัย

0.24 และ 0.71, 0.10 และ 0.30 mg/ml ตามลำาดับ ดัง ที่มีผลต่อปริมาณสารสำาคัญโดยเฉพาะสารที่ระเหย
นั้นวิธีวิเคราะห์ในการศึกษาครั้งนี้จึงเป็นวิธีที่ง่ายและ ได้ของตำารับ เมื่อพิจารณา HPLC chromatogram
สะดวกในการนำาไปวิเคราะห์คุณภาพและปริมาณสาร ของตำารับยาธาตุอบเชยที่เตรียมขึ้นเองทั้ง 3 ตัวอย่าง

ในตำารับยาธาตุอบเชย แต่ตำารับยาธาตุอบเชยยังมีองค์ (L1 ถึง L3) และของผลิตภัณฑ์ของโรงพยาบาลใน
ประกอบส่วนหนึ่งเป็นสารกลุ่ม monoterpenoids ซึ่ง จังหวัดอุบลราชธานี (H-1) จะไม่มี peak ที่ retention

ไม่มีคุณสมบัติดูดกลืนแสง UV จึงอาจต้องหาวิธีการ time 30.25 นาที ดังปรากฏใน chromatogram ของ
อื่นร่วมวิเคราะห์ ผลิตภัณฑ์ของโรงพยาบาลตัวอย่างที่ H-2 ถึง H-5 ซึ่ง
เมื่อนำาวิธีวิเคราะห์ด้วย HPLC ในการศึกษานี้ อาจเกิดจากการใส่สารถนอม (preservative) ลงใน