Page 72 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 17 ฉบับที่ 3

422 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 17 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2562

4. การพิสูจน์เอกลักษณ์ของสารในตำารับ ทำาการสกัดตัวอย่างตำารับยาธาตุอบเชยที่
ยาธาตุอบเชย เตรียมจากเครื่องยาจังหวัดอุบลราชธานี 18 ตัวอย่าง

วิเคราะห์ตัวอย่างตำารับยาธาตุอบเชยและสาร จากนั้นนำาไปวิเคราะห์หาค่าความแม่นยำาภายในวัน
มาตรฐาน เปรียบเทียบเวลารีเทนชัน (retention เดียวกัน (intraday precision) และค่าความแม่นยำา
time) ของพีค (peak) ของสารในยาธาตุอบเชยกับ ระหว่างวัน (interday precision) นำาผลที่ได้ไปหา

ของสารมาตรฐานแต่ละชนิด ร้อยละส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานสัมพัทธ์ (%relative
5. การตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีวิเคราะห์ standard deviation, %RSD) ซึ่ง %RSD ของ in-
[10]
(method validation) traday precision ต้องน้อยกว่า 6% และ %RSD ของ
5.1 ความจำาเพาะเจาะจง (selectivity) interday precision ต้องน้อยกว่า 11%
นำาสารมาตรฐานและตัวอย่างตำารับยาธาตุ 5.5 ขีดจำากัดในการตรวจพบ (Limit of de-
อบเชยที่เติมสารมาตรฐานวิเคราะห์ด้วย HPLC โดย tection, LOD) และขีดจำากัดในการวิเคราะห์ (Limit

retention time ของ peak ของสารชนิดเดียวกันจะ of quantitation, LOQ)
มีค่าเท่ากัน และพื้นที่ใต้พีค (peak area) ของตัวอย่าง ตรวจสอบด้วยการเติมสารเคมีบ่งชี้ที่ค่า

ยาธาตุอบเชยที่เติมสารมาตรฐานจะต้องเพิ่มขึ้น ความเข้มข้นที่อยู่ในช่วงกลางลงในตัวอย่างเปล่า
้
5.2 ค่าความเป็นเส้นตรง (linearity) และ (sample blank) วิเคราะห์ 5-7 ซำา ค่า LOD วัดได้จาก
ช่วงความสัมพันธ์ที่เป็นเส้นตรง (range) ความเข้มข้นของสารที่ให้สัญญาณเป็น 3 เท่าของส่วน

สร้างกราฟมาตรฐาน (calibration curve) เบี่ยงเบนมาตรฐาน (standard deviation, SD) ของ
โดยวิเคราะห์สารละลายของสารเคมีบ่งชี้ cinnamic sample blank เหนือค่าเฉลี่ยสัญญาณของ sample

acid, glycyrrhizin และ eugenol ความเข้มข้นต่าง ๆ blank และค่า LOQ วัดได้จากความเข้มข้นของสารที่
กันอย่างน้อย 6 ความเข้มข้น นำาผลที่ได้มาหาค่าความ ให้สัญญาณเป็น 10 เท่า ของ SD ของ sample blank
เป็นเส้นตรงระหว่าง peak area กับความเข้มข้นของ เหนือค่าเฉลี่ยสัญญาณของ sample blank

สาร linear range ประเมินจากค่าสัมประสิทธิ์สห- 6. การวิเคราะห์สารเคมีบ่งชี้ในตัวอย่างตำารับ
สัมพันธ์ (correlation coefficient, r ) ของ calibra- ยาธาตุอบเชย
2
2
tion curve ซึ่ง r ต้องมากกว่า 0.9950 ใช้วิธีวิเคราะห์ที่ศึกษานี้ วิเคราะห์ปริมาณสาร
5.3 ความถูกต้อง (accuracy) เคมีบ่งชี้ทั้ง 3 ชนิดในตัวอย่างตำารับยาธาตุอบเชย
เติมสารเคมีบ่งชี้ที่ทราบความเข้มข้นลงไป ที่เตรียมในห้องปฏิบัติการและผลิตภัณฑ์ของโรง-
้
ในตัวอย่างตำารับยาธาตุอบเชยที่เตรียมจากเครื่องยา พยาบาลทั้งหมด 8 ตัวอย่าง วิเคราะห์ตัวอย่างละ 3 ซำา
จังหวัดอุบลราชธานี วิเคราะห์หาปริมาณสารเทียบกับ
ตัวอย่างตำารับยาธาตุที่ไม่ได้เติมสาร หาร้อยละของ ผลก�รศึกษ�

การกลับคืน (%recovery) โดยเกณฑ์ในการยอมรับ 1. การพิสูจน์เอกลักษณ์ของสารสกัดตำารับ
อยู่ในช่วง 85-110% ยาธาตุอบเชย
5.4 ความแม่นยำา (precision) จากภาพที่ 1 วิธีวิเคราะห์นี้สามารถจำาแนกสาร