Page 115 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 17 ฉบับที่ 2

วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 17 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2562 Vol. 17 No. 2 May-August 2019

นิพนธ์ต้นฉบับ

ตำ�รับย�สมุนไพรสำ�หรับอ�ก�รตกข�ว:

กรณีศึกษ�หมอพื้นบ้�นภ�คใต้ “หมอเสทือน หอมเกตุ”

*
สิริรัตน์ เลาหประภานนท์ , กัญทร ยินเจริญ, ศรินทร์รัตน์ จิตจำา
คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราช (ไสใหญ่) อ.ทุ่งสง จ.นครศรีธรรมราช 80110

* ผู้รับผิดชอบบทความ: Si-susu@hotmail.com

บทคัดย่อ

ปัจจุบันมีการดูแลสุขภาพที่หลากหลาย นอกจากการแพทย์แผนปัจจุบัน การแพทย์แผนจีนแล้ว ยังมีคนไทย
อีกจำานวนไม่น้อยที่เลือกใช้การรักษาแบบพื้นบ้าน ส่วนใหญ่แล้วจะยึดเหตุผล คือ สะดวก ประหยัดและได้ผล โดยมี
หมอพื้นบ้านเป็นผู้ให้การดูแลสุขภาพของประชาชนตลอดมา จึงเป็นที่มาของงานวิจัยที่มุ่งจะรวบรวมการใช้ตำารับ
ยาสมุนไพร เพื่อเป็นฐานข้อมูลในการพัฒนาหมอพื้นบ้านให้เกิดประโยชน์กับสังคมมากที่สุด อีกทั้งเป็นข้อมูลใน
การวางแผนการดูแลสุขภาพต่อไป โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาข้อมูลทั่วไป บทบาทของหมอพื้นบ้าน อาการเจ็บ
ป่วยและวิธีการรักษาของหมอพื้นบ้านในอำาเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช โดยการวิจัยเชิงคุณภาพ คัดเลือก
หมอเฉพาะเจาะจง เครื่องมือที่ใช้คือแบบสัมภาษณ์ โดยเก็บข้อมูลจากหมอพื้นบ้านที่ยังคงให้การรักษาอยู่ในปัจจุบัน
ผลการศึกษาพบว่าหมอเสทือน หอมเกตุ อายุ 73 ปี มีความเชี่ยวชาญในการรักษาโรคสตรีมาเป็นเวลานาน โดย
เฉพาะอาการตกขาว ใช้ตำารับยาสมุนไพร 1 ตำารับ ในการรักษา ประกอบด้วยสมุนไพร 15 ชนิด คือ กระชาย แห้วหมู
พญาปล้องทอง หูกวาง พระขรรค์ไชยศรี เร็ดหนู รางแดง หมากหมก ทุ้งฟ้า กำาลังควายถึก กำาแพงเจ็ดชั้น ปลาไหลเผือก
หมากผู้ โสมไทย และบ่าวม้ามืด สรรพคุณสมุนไพรในตำารับยาที่หมอใช้โดยภาพรวมมีประสิทธิผลในการรักษาอาการ
ตกขาวได้ จึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการรักษา ทั้งนี้ควรต้องมีการศึกษาทางคลินิกในอนาคตต่อไป

คำ�สำ�คัญ : ตกขาว, หมอพื้นบ้าน, ตำารับยาสมุนไพร

Received date 15/01/18; Revised date 05/03/19; Accepted date 26/03/19

253