Page 117 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 17 ฉบับที่ 2
P. 117
J Thai Trad Alt Med Vol. 17 No. 2 May-Aug 2019 255
อาจไม่หายขาดและมีสารพิษตกค้างในร่างกายส่งผล สม่ำาเสมอต่อเนื่องเป็นระยะเวลากว่า 10 ปี
ให้เกิดอันตรายในระยะยาว จังหวัดนครศรีธรรมราช การศึกษาครั้งนี้ลงพื้นที่พบหมอพื้นบ้าน 8 ครั้ง
อำาเภอทุ่งสง มีหมอเสทือน หอมเกตุ หมอพื้นบ้านที่ ระหว่างเดือนตุลาคม 2557 ถึงเดือนมีนาคม 2559 ใช้
ได้รับการขึ้นทะเบียนให้การรักษาอาการตกขาวด้วย เวลาสัมภาษณ์ครั้งละ 3 ชั่วโมง โดยใช้แบบฟอร์มการ
ยาสมุนไพรมายาวนานกว่า 40 ปี ทว่าไม่เคยมีการ สัมภาษณ์จากกองคุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการ
ทำาการศึกษาอย่างเป็นระบบมาก่อน งานวิจัยชิ้นนี้จึงมี แพทย์แผนไทยและแพทย์พื้นบ้านไทย และศึกษา
วัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมสมุนไพรรักษาอาการตกขาว ตำารับยาสมุนไพรโดยเดินสำารวจสมุนไพรรอบบ้านของ
อย่างเป็นระบบแบบแผน หมอซึ่งลักษณะพื้นที่เป็นสวนสมุนไพรที่มีการปลูกไว้
จากการลงพื้นที่ในการศึกษาครั้งนี้ พบว่ามี เป็นเวลานาน หลังการสัมภาษณ์เสร็จสิ้นในแต่ละครั้ง
ผู้ป่วยจำานวนไม่น้อยมารับการรักษาอาการตกขาว จะวิเคราะห์ข้อมูลทันที พร้อมทั้งตรวจสอบความถูก
กับหมอเสทือน หอมเกตุ โดยผู้ป่วยมีอาการคันและ ต้องโดยการนำาข้อมูลที่วิเคราะห์เรียบร้อยแล้วไปให้
มีกลิ่นเหม็นบริเวณช่องคลอด ซึ่งส่งผลกระทบต่อ หมอพื้นบ้านตรวจสอบความถูกต้องในครั้งถัดไปที่
คุณภาพชีวิตเป็นอย่างยิ่ง ด้วยเหตุผลนี้ผู้วิจัยจึงศึกษา ลงพื้นที่ สิ้นสุดการลงพื้นที่เมื่อได้ข้อมูลที่ครบถ้วน
และรวบรวมภูมิปัญญาด้านการรักษาอาการตกขาว และถูกต้อง วิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา ระบุชนิด
หรือระดูขาวของหมอเสทือน หอมเกตุ เพื่อสามารถ สมุนไพร โดยการนำารายละเอียดทางพฤกษศาสตร์
ต่อยอดองค์ความรู้ในอนาคตเกี่ยวกับสมุนไพรตำารับ ของพืชแต่ละชนิดไปตรวจสอบกับหมอพื้นบ้าน พร้อม
ยาที่ใช้ในการรักษาต่อไป ศึกษาลักษณะของพืชสมุนไพรจริงจากสวนสมุนไพร
รอบบ้านหมอพื้นบ้าน และสวนสมุนไพรโรงเรียนบ้าน
ระเบียบวิธีศึกษ� หนองปลิง รวมทั้งเปรียบเทียบข้อมูลจากตำาราและงาน
การวิจัยครั้งนี้ มีผู้ให้ข้อมูลจำานวน 1 คน คือนาย วิจัยที่เกี่ยวข้อง
เสทือน หอมเกตุ ซึ่งเป็นหมอพื้นบ้านที่รักษาอาการ
ตกขาวในสตรีด้วยตำารับยาสมุนไพร มีประสบการณ์ ผลก�รศึกษ�
ตรงในการรักษามานานกว่า 40 ปี เก็บรวบรวมข้อมูล
โดยการสัมภาษณ์ จดบันทึก เดินป่าสำารวจสมุนไพร 1. ประวัติทั่วไปของหมอพื้นบ้�น
และเก็บตัวอย่างสมุนไพรมาวิเคราะห์ การวิจัยนี้ นายเสทือน หอมเกตุ อายุ 73 ปี ภูมิลำาเนาอาศัย
เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยคัดเลือกหมอพื้นบ้าน อยู่ตำาบลเขาโร อำาเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช
แบบเฉพาะเจาะจงจากรายชื่อหมอพื้นบ้านของสำานัก สถานภาพหม้าย จบการศึกษาชั้นประถมศึกษาปีที่ 4
งานสาธารณสุขจังหวัดนครศรีธรรมราช และผ่าน ประกอบอาชีพรับจ้างและเกษตรกรรม รายได้เฉลี่ย
เกณฑ์การคัดเลือกหมอพื้นบ้านตามระเบียบกรมการ ต่อเดือน อยู่ในระดับพอเพียง ได้สืบทอดความรู้หมอ
แพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ฉบับที่ 2 พ.ศ. พื้นบ้านมาจากบรรพบุรุษ บทบาทในชุมชนเป็นปราชญ์
2555 นอกจากนี้เหตุผลหลักในการคัดเลือกหมอพื้น ชาวบ้าน เป็นหมอพื้นบ้านที่มีประสบการณ์ด้านการ
บ้านท่านนี้คือ มีผู้ป่วยมารับบริการด้วยอาการตกขาว รักษามาเป็นเวลานานประมาณ 40 ปี ซึ่งยังคงรักษาอยู่
