Page 95 - วารสารปีที่17ฉบับที่1

วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 17 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2562 Vol. 17 No. 1 January-April 2019

นิพนธ์ต้นฉบับ

การศึกษาพฤกษเคมีเบื้องต้นและฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของ

โรคติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะของสมุนไพรในเบญจผลธาตุ

†
*,‡
†
เจมส์ พึ่งผล , พลอยทราย โอฮาม่า , ธวัชชัย กมลธรรม , สรรใจ แสงวิเชียร †
* หลักสูตรวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการแพทย์แผนไทยประยุกต์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา จังหวัดกรุงเทพมหานคร 10300
† มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา จังหวัดกรุงเทพมหานคร 10300.
‡ ผู้รับผิดชอบบทความ: jamesph@hotmail.com

บทคัดย่อ

การติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะเป็นการติดเชื้อที่พบได้บ่อย และเป็นปัญหาที่สำาคัญในระบบสาธารณสุข
ของประเทศไทย Escherichia coli และ Enterococcus faecalis เป็นเชื้อแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของโรคติดเชื้อในระบบ
ทางเดินปัสสาวะและมักพบการดื้อยาปฏิชีวนะในเชื้อเหล่านี้ ส่งผลให้เกิดการสิ้นเปลืองค่าใช้จ่ายในการรักษาหรือ
การติดเชื้ออาจรุนแรงถึงเสียชีวิต การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤกษเคมีและฤทธิ์การต้านเชื้อแบคทีเรียที่
เป็นสาเหตุของโรคติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะของสมุนไพรที่เป็นส่วนประกอบในเบญจผลธาตุ ได้แก่ กกลังกา
เต่าเกียด แห้วหมู หญ้าชันกาด และเปราะหอม โดยสกัดสมุนไพรด้วยวิธีต้มและนำาไปทำาให้แห้งด้วย freeze dry นำาผง
แห้งของสารสกัดสมุนไพรแต่ละชนิดที่ได้ไป ทดสอบฤทธิ์การต้านเชื้อ 2 ชนิด คือ E. coli และ E. faecalis ด้วยวิธี mi-
crodilution method ผลการศึกษาพบว่า สารสกัดจากกกลังกาและเต่าเกียด สามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อ E. faecalis
โดยได้ค่า MIC เท่ากับ 62.5 และ 100.0 mg/ml ตามลำาดับ และเมื่อทำาการทดสอบทางพฤกษเคมีพบว่า สมุนไพรทั้ง
สองชนิด มีสารกลุ่มเทอร์พีนอยด์ ฟลาโวนอยด์ ซาโปนิน และ แทนนิน ดังนั้นจึงควรศึกษาพฤกษเคมีของสมุนไพร
นี้ในเชิงลึก เพื่อหาสารสำาคัญที่สามารถยับยั้งแบคทีเรีย เพื่อเป็นประโยชน์นำาไปพัฒนาเป็นยาได้ในอนาคต

คำ�สำ�คัญ : เบญจผลธาตุ, กกลังกา, เต่าเกียด, E. faecalis

Received date 28/08/18; Revised date 17/01/19; Accepted date 07/02/19

85