Page 100 - วารสารปีที่17ฉบับที่1

90 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 17 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2562

ตารางที่ 1 ร้อยละของสารสกัดต่อน�้าหนักแห้งและลักษณะของสารสกัดสมุนไพรในเบญจผลธาตุ

สมุนไพร yield crude extract (%) ลักษณะสารสกัด
หัวกกลังกา (Cyperus alternifolius L.) 3.52 ผงสีน�้าตาลด�าเข้ม
หัวเต่าเกียด (Homalomena aromatica (Spreng.) Schott) 2.54 ผงสีน�้าตาลส้ม
หัวแห้วหมู (Cyperus rotundus L.) 1.06 ผงสีน�้าตาล
หัวหญ้าชันกาด (Panicum repens L.) 1.92 ผงสีเหลืองขาว
หัวเปราะหอม (Kaempferia galanga L.) 2.02 ผงสีเหลืองขาว
เบญจผลธาตุ (ต�ารับ) 1.26 ผงสีน�้าตาล

2. ก�รทดสอบห�พฤกษเคมี สมุนไพรในเบญจผลธาตุ ระดับตำ่าที่สุดที่สามารถ

การศึกษาพฤกษเคมีของสารสกัดจากสมุนไพร ยับยั้งการเจริญของแบคทีเรียที่ก่อโรคติดชื้อในระบบ
เดี่ยวในเบญจผลธาตุ ด้วยวิธีการต้มและทำาให้ ทางเดินปัสสาวะ (MIC) พบว่า สารสกัดจากกกลังกา
แห้งด้วยเครื่อง freeze dry พบว่า กกลังกา และ และสารสกัดจากเต่าเกียด สามารถยับยั้งการเจริญ

เต่าเกียด พบสารกลุ่มเทอร์พีนอยด์ ฟลาโวนอยด์ ของเชื้อ E. faecalis ที่ความเข้มข้น 62.5 mg/ml
ซาโปนิน และแทนนิน แห้วหมูพบสารกลุ่ม แอลคา และ 100 mg/ml ตามลำาดับ ส่วนสารสกัดจากเบญ-

ลอยด์ เทอร์พีนอยด์ ฟลาโวนอยด์ และ แทนนิน เปราะ ผลธาตุ แห้วหมู หญ้าชันกาด และเปราะหอม ไม่มีฤทธิ์
หอมพบสารกลุ่มแอลคาลอยด์ และ ฟลาโวนอยด์ และ ในการยับยั้งเชื้อ E. faecalis ส่วนความสามารถใน
หญ้าชันกาดพบสารกลุ่มซาโปนิน ดังตารางที่ 2 การยับยั้งการเจริญของเชื้อ E. coli พบว่าสารสกัด
จาก เบญจผลธาตุ กกลังกา เต่าเกียด แห้วหมู หญ้า
3. ก�รทดสอบฤทธิ์ต้�นแบคทีเรีย ชันกาด และ เปราะหอม ไม่พบฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้อที่

การศึกษาความเข้มข้นของสารสกัดจาก ความเข้มข้นที่ใช้ทดสอบ ดังตารางที่ 3

ตารางที่ 2 ผลการตรวจสอบองค์ประกอบพฤกษเคมีของสมุนไพรในเบญจผลธาตุ

สารพฤกษเคมี
สารสกัด
แอลคาลอยด์ เทอร์พีนอยด์ ฟลาโวนอยด์ ซาโปนิน แทนนิน
หัวกกลังกา (Cyperus alternifolius L.) - + + + +
หัวเต่าเกียด (Homalomena aromatica (Spreng.) - + + + +
Schott)
หัวแห้วหมู (Cyperus rotundus L.) + + + - +
หัวหญ้าชันกาด (Panicum repens L.) - - - + -
หัวเปราะหอม (Kaempferia galanga L.) + + - - -

+ = พบสารพฤกษเคมี ; - = ไม่พบสารพฤกษเคมี