Page 70 - journal-14-proceeding

บทคัดยอประกวดผลงานวิชาการประจําปการแพทยแผนไทย การแพทยพื้นบาน และการแพทยทางเลือกแหงชาติ ครั้งที่ 14

PP60S0001 การเปรียบเทียบผลการใชตํารับยาแกไอฝางและยาแกไอน้ําดําตอ
อาการไอในผูปวยติดเชื้อทางเดินหายใจสวนบน โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชหลม
เกา จังหวัดเพชรบูรณ

1
1
ธนพนธ กีเวียน , ศิริรัตน พฤทธิ์ปญญา , สถาพร สัตยซื่อ 2
2
1 โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชหลมเกา อ.หลมเกา จ.เพชรบูรณ ภาควิชาการแพทยแผนไทย วิทยาลัยเทคโนโลยีทาง
การแพทยและสาธารณสุข กาญจนาภิเษก จ.นนทบุรี
หลักการและเหตุผล ในปพ.ศ. 2556 โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชหลมเกา จังหวัดเพชรบูรณ ไดนําตํารับยา
แกไอหมอพื้นบานมาปรุงเปนยาน้ําแกไอละลายเสมหะ ลดอาการระคายคอ และสงยาตํารับแกไอฝางไปทําการ
ตรวจวิเคราะหคุณภาพมาตรฐานตามโครงการคุณภาพวัตถุดิบและยาสมุนไพรที่ผลิตหรือมีใชในโรงพยาบาล
โดยศูนยวิทยาศาสตรการแพทยที่ 2 พิษณุโลก กรมวิทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสุข มีการ

รายงานผลการตรวจวิเคราะหพบวาสูตรตํารับยาแกไอฝางไดเขามาตรฐานตามแบบมาตรฐานที่กําหนด สําหรับ
ตํารับยาแกไอมีสวนผสมของสมุนไพรประกอบไปดวยฝางเสน พริกไทย เปลือกหอยแครง สารสม ขันฑสกร
กานพลู ซึ่งในตํารับยาไทยคณะเภสัชศาสตร มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี (ม.ป.พ.) พบวา

แกนฝางตมน้ําดื่ม บํารุงโลหิต แกปอดพิการ แกรอนในกระหายน้ํา ยาฝาดสมาน แกทองรวง ธาตุ
พิการ แกโลหิตออกทางทวารหนัก ขับเสมหะ แกไอ ขับระดู เปนยาบํารุงโลหิตสตรี แกกําเดา ทําโลหิตใหเย็น
แกโลหิตออกทางทวารหนักและเบา แกคุดทะราด ซึ่งแสดงถึงการบรรเทาอาการไอของผูปวย
พริกไทย มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา มีฤทธิ์ตานออกซิเดชัน ลดการอักเสบ กดระบบประสาทสวนกลาง

ระงับอาการชัก ยับยั้งการกระจายของเซลลมะเร็ง ตานเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา ตานเชื้อแบคทีเรียในชองปาก
ยับยั้งเอนไซม acetylcholine esteraseพริกไทยลอนมีรสเผ็ดรอนใชเปนยาขับลม ขับเหงื่อ แกทองอืด
ทองเฟอ เปนยาบํารุงธาตุ ชวยใหเจริญอาหาร ขับลม ขับเสมหะ บํารุงธาตุ ซึ่งแสดงถึงการบรรเทาอาการไอ
ของผูปวย

เปลือกหอยแครง ไมพบฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา แตพบสรรพคุณในการขับเสมะทําใหชุมคอ
ดอกกานพลูมีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา ฤทธิ์ตานจุลชีพ กานพลูมีฤทธิ์ตานเชื้อแบคทีเรีย น้ํามันหอม
ระเหยมีฤทธิ์ตานเชื้อแบคทีเรียทั้งแกรมบวกและลบ และเชื้อราหลายชนิด ผงยา สารสกัดแอลกอฮอล และ
สารสกัดน้ํามีฤทธิ์ตานเชื้อแบคทีเรียทั้งแกรมบวกและลบหลายชนิด ซึ่งในตํารับยาไทยพบวา ดอกกานพลูมีรส

เผ็ด กระจายเสมหะ แกเสมหะเหนียว ซึ่งแสดงถึงการบรรเทาอาการไอของผูปวย
ดังนั้นทางผูวิจัยเล็งเห็นความสําคัญของตํารับยาสมุนไพรหมอพื้นบาน และการใชยาสมุนไพร จึงไดมี
การศึกษาการเปรียบเทียบผลการใชตํารับยาแกไอฝางกับยาแกไอน้ําดําแผนปจจุบันตออาการไอในผูปวยติดเชื้อ

ทางเดินหายใจสวนบน เปนการสนับสนุนการใชผลิตภัณฑสมุนไพรเพื่อทดแทนยาแผนปจจุบันใหเพิ่มมากขึ้น

วัตถุประสงค เพื่อเปรียบเทียบผลของการใชตํารับยาแกไอฝางกับยาแกไอน้ําดํา ตอการบรรเทาอาการไอ และ
เพื่อเปรียบเทียบผลของการใชตํารับยาแกไอฝางกับยาแกไอน้ําดํา ตอการลดระดับความรุนแรงของอาการไอ

ของผูปวยติดเชื้อทางเดินหายใจสวนบน โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชหลมเกา จังหวัดเพชรบูรณ

วิธีดําเนินการ งานวิจัยนี้เปนงานวิจัยแบบกึ่งทดลอง (Qusai–experimental research) มีกลุมควบคุมผูปวย
ที่ไดรับยาแกไอน้ําดํา (Brown mixture) ขององคการเภสัชกรรม เปนยาสามัญประจําบานและกลุมทดลองที่

ไดรับตํารับยาแกไอฝาง และเปดเผยการรักษา (Open-label trials)โดยใชวิธีการเก็บรวบรวมขอมูลดวย
แบบสอบถาม ประกอบดวย แบบบันทึกขอมูลทั่วไป (ลักษณะบุคคล), แบบประเมินลักษณะอาการไอของ

68