Page 72 - ภาพนิ่ง 1
P. 72
66 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ปีที่ 10 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2555
น้อย ผู้ป่วยจะมีอาการปวดท้องน้อยมาก คำ ถัน แปลว่า เต้านม และ ปโยธร แปลว่า
ปัสสาวะขัด หยดย้อย แสบร้อนในท่อ อวัยวะอันทรงไว้ซึ่งน้ำ, นม).
ปัสสาวะมาก ดังตำรายาศิลาจารึกในวัด ทวดึงษาการ, ทวดึงสาการ, ทวัตดึงสาการ,
พระเชตุพนวิมลมังคลาราม [4/272] ตอน ทวัตติงสาการ ดู อาการ 32.
หนึ่งว่า “… ลำดับนี้จะกล่าวด้วยนัยหนึ่งใหม่ อาการ 32 น. ส่วนที่ประกอบเป็นร่างกายที่
ว่าด้วยลักษณะหฤศโรค อันชื่อว่าตาระสกะ มองเห็นและจับต้องได้ 32 อย่าง มีธาตุดิน
กล่าวคือโรคริดสีดวง อันบังเกิดขึ้นในเหน่า 20 อย่าง (ได้แก่ ผม ขน เล็บ ฟัน หนัง เนื้อ
และท้องน้อยนั้นเป็นคำรบ 10 มีอาการ เอ็น กระดูก เยื่อในกระดูก ไตหรือพุง หัวใจ
กระทำให้ปวดท้องน้อยเป็นกำลัง บางทีให้ขัด ตับ พังผืด ม้าม ปอด ไส้ใหญ่ ไส้น้อย อาหาร
ปัสสาวะ บางทีให้ปัสสาวะบ่อย ๆ และหยด ใหม่ อาหารเก่า และสมองศีรษะ) และธาตุ
ย้อย มิสะดวก ให้แสบร้อนในลำปัสสาวะยิ่ง น้ำ 12 อย่าง (ได้แก่ น้ำดี เสมหะหรือเสลด
นัก ฯ ...”. ดู ริดสีดวง ประกอบ. หนอง เลือด เหงื่อ มันข้นหรือไขมัน น้ำตา
ตาแหก น. อาการที่ลืมตาเปิดได้ไม่เต็มที่ มันเหลวหรือน้ำเหลือง น้ำลาย น้ำมูก ไขข้อ
และหลับตาไม่สนิท. และปัสสาวะ) เมื่อมีส่วนประกอบเหล่านี้ครบ
ตุ่ม น. เม็ดที่ขึ้นตามร่างกาย เช่น ผิวหนัง สมบูรณ์ มักเรียกว่า อาการครบ 32, ทวัต
ฝ่ามือ ฝ่าเท้า ในปาก ในคอ. ดึงสาการ ทวดึงสาการ ทวดึงษาการ หรือ ท
ถัน น. 1. เต้านม. 2. น้ำนม. วัตติงสาการ ก็เรียก.
ถันประโยธร น. เต้านมของสตรี อันมีต่อม ทวาทศอาโป [ทะวาทดสะอาโป] น. ธาตุน้ำ
สร้างน้ำนมสำหรับเลี้ยงลูก ดังคัมภีร์มหาโชต 12 ประการ ได้แก่ น้ำดี (ปิตตัง) เสมหะหรือ
รัต [2/263] ตอนหนึ่งว่า “... อันว่ากูมารีทั้ง เสลด (เสมหัง) หนอง (บุพโพ) เลือด (โลหิตัง)
หลายเมื่อยังเยาวยัง เล็ก อยู่นั้น กำเนิดตา เหงื่อ (เสโท) มันข้นหรือไขมัน (เมโท) น้ำตา
นทรางก็เหมือนกันกะกูมารผู้ชาย ต่อเมื่อได้ (อัสสุ) มันเหลวหรือน้ำเหลือง (วสา) น้ำลาย
อายุล่วงกำหนดตานทราง ถึงกำหนดที่จะมี (เขโฬ) น้ำมูก (สิงฆานิกา) ไขข้อ (ลสิกา) และ
ระดูแล้ว จึ่งมีประเภทต่างกันกับผู้ชาย 4 ปัสสาวะ (มุตตัง). (มาจากคำ ทวาทศะ แปล
ประการ ที่จะให้สัตวปะฏิสนธิ จะเกิดโรคก็ ว่า สิบสอง กับ อาโป แปลว่า น้ำ).
เกิดด้วยโลหิตนั้นมากกว่าโรคอื่น มีประเภท ทันตา น. ฟัน เป็นองค์ประกอบ 1 ใน 20
แปลกันกับชาย 4 ประการนั้น คือถันประโย สิ่งของธาตุดิน.
ธรประการ 1 คือ จริตกิริยานั้นประการ 1 ทับหม้อเกลือ ก. เอาหม้อเกลือที่ตั้งไฟให้ร้อน
คือประเวณีประการ 1 คือต่อมโลหิตประการ วางบนใบพลับพลึงหรือใบละหุ่ง ซึ่งวางบน
1 เปน 4 ประการด้วยกันดังนี้ ...”. (มาจาก ผ้าดิบ แล้วห่อรวบชายผ้าทำเป็นกระจุก
