Page 235 - Acrobat J Trad-21-3-2566

วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 21 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2566 Vol. 21 No. 3 September-December 2023

รายงานเบื้องต้น

ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ฤทธิ์ต้านการอักเสบ และความคงตัวของสารสกัด

ตำารับยาทัพยาธิคุณ

นฤมล เทียรวรรณ์ , อภิญญา ล้อมไธสง , กนกนันท์ หล้าสองเมือง , วุฒิชัย วิสุทธิพรต †
*
*,‡
*
สาขาวิชาการแพทย์แผนไทยบัณฑิต วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดพิษณุโลก ตำาบลวังทอง อำาเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก 65130
*
กลุ่มงานบัณฑิตศึกษา วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดพิษณุโลก ตำาบลวังทอง อำาเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก 65130
†
ผู้รับผิดชอบบทความ: Kanoknan@scphpl.ac.th
‡

บทคัดย่อ

บทนำ�และวัตถุประสงค์: ยาทัพยาธิคุณ เป็นตำารับยาที่มีสรรพคุณระงับปวด แก้มือชาเท้าชา ในทางการแพทย์
แผนไทยนิยมนำามารักษาอาการชาจากโรคเบาหวาน การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ฤทธิ์
ต้านการอักเสบ และความคงตัวของสารสกัดตำารับยาทัพยาธิคุณ ผู้วิจัยจึงต้องการพิสูจน์ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาในตำารับ
ทัพยาธิคุณ เนื่องจากยังไม่มีการศึกษาวิจัยฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของสมุนไพรตำารับทัพยาธิคุณมาก่อน อีกทั้งยังเป็นการ
พิสูจน์ว่าตำารับยาทัพยาธิคุณมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระและต้านการอักเสบที่สามารถช่วยชะลอความเสื่อมระดับเซลล์ซึ่ง
ตรงกับสรรพคุณของตำารับที่ช่วยบรรเทาอาการปวดกล้ามเนื้อ ปวดเมื่อย จุกเสียด กินอาหารไม่รู้รส และนอนไม่หลับ
อีกด้วย
วิธีก�รศึกษ�: การศึกษานี้เป็นงานวิจัยในห้องปฏิบัติการโดยศึกษาฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระด้วยวิธี DPPH assay
ฤทธิ์การต้านการอักเสบ nitric oxide และศึกษาความคงตัวของตำารับยาทัพยาธิคุณจากสาร piperine ด้วยการพิสูจน์
อัตลักษณ์ HPLC ที่อุณหภูมิ 50, 60, 70, 80˚ซ. ระยะเวลา 3, 6, 9 และ 12 วัน
ผลก�รศึกษ�: พบว่าฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระด้วยวิธี DPPH assay ที่ความเข้มข้น 5 mg/ml, 2.5 mg/ml, 1.25
mg/ml, 0.625 mg/ml, 0.312 mg/ml, 0.156 mg ความยาวคลื่นแสง 515 nm พบว่าฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ของตำารับยา
ทัพยาธิคุณปริมาณ 0.8859 mg/ml การศึกษาฤทธิ์ต้านการอักเสบด้วยวิธีการยับยั้ง nitric oxide ที่ความเข้มข้น 1 mg/ml,
0.5 mg/ml, 0.313 mg/ml, 0.156 mg/ml, 0.078 mg/ml, 0.039 mg/ml, 0.020 mg/ml, 0.098 mg/ml ที่ความยาวคลื่นคลื่น
แสง 515 nm พบว่าสามารถยับยั้งกระบวนการ nitric oxide ปริมาณ 1.59 mg/ml การศึกษาความคงตัวของตำารับยา
ทัพยาธิคุณ ที่อุณหภูมิ 50, 60, 70, 80˚ซ. เป็นระยะเวลา 3, 6, 9 และ 12 วัน เพื่อคำานวณหาค่าวันหมดอายุ (T90) พบ
ว่า เมื่อเก็บตัวยาตำารับยาทัพยาธิคุณ ที่อุณหภูมิ 50˚ซ. สามารถเก็บได้นาน 7 วัน, อุณหภูมิ 60˚ซ. สามารถเก็บได้นาน
6 วัน, อุณหภูมิ 70˚ซ. สามารถเก็บได้นาน 4 วัน, อุณหภูมิ 80˚ซ. สามารถเก็บได้นาน 3 วัน, อุณหภูมิ 25˚ซ. สามารถ
เก็บได้นาน 23 วัน และอุณหภูมิ 30˚ซ. สามารถเก็บได้นาน 16 วัน
อภิปร�ยผล: การศึกษาฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของตำารับยาทัพยาธิคุณโดยการหาค่า antioxidant ด้วยวิธีการ
DPPH radical scavenging assay, ฤทธิ์การยับยั้ง nitric oxide และศึกษาความคงตัวของตำารับยาทัพยาธิคุณ ทำาให้

Received date 13/03/23; Revised date 25/10/23; Accepted date 19/12/23

718