Page 152 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 21 ฉบับที่ 2

368 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 21 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2566

Macroscopic and Microscopic Characteristics of Eupatorium fortunei Turcz

Sopidawan Wichienkul , Pairin Thongkhum
*
Medicinal Plant Research Institute, Department of Medical Sciences, Ministry of Public Health,
Talad-Kwan Sub-District, Mueang District, Nonthaburi 11000, Thailand
* Corresponding author: sopidawan@gmail.com

Abstract
Introduction and Objectives: San Pra Hom has properties according to ancient medicinal texts using
leaves. It is an antipyretic, a cold remedy, a detoxifier, and a tonic. and is also named in the National List of Essential
Medicines antipyretic group herbal medicine recipe. The objective of this study was to establish the macroscopic
and microscopic characteristics of San Pra Hom leaves and stem (Eupatorium fortunei Turcz. family Compositae).
Methods: The macroscopic and microscopic characteristics were evaluated, including shape, color, smell,
and taste. The tissue structure was investigated under a microscope.
Results: The results showed that macroscopic characteristics of dry leaves and stems were greenish-brown,
thin leaves, fragile, had a light smell, and slightly bitter taste. Microscopic characteristics observed included the
upper and lower epidermis in surface view, lamina, midrib and petiole in sectional view and fragment powdered
drug of leaves and petiole. Which are presented as color photographs and drawings under a microscope using a
camera and drawing tube attached to a microscope.
Discussion: Since San Pra Hom uses the leaves as medicine. The collection may contain other ingredients.
Therefore, other parts such as petiole and stem need to be studied in order to obtain more microscopic information.
The results were recorded by drawing and photographing under a more modern microscope. Able to draw and
photograph realistically of that tissue.
Conclusions and Recommendation: From this study, information on the pharmacognostic characteristics
of San Pra Hom leaves, stem and authentic crude drug samples were obtained. The information can be used to
prepare standards specifications, quality control of herbs, and analytical services of the Department of Medical
Sciences and provide information for the Thai Herbal Pharmacopoeia for further reference.
Key words: macroscopic characteristics, microscopic characteristics, Eupatorium fortunei Turcz., authentic
crude drug

บทน�ำและวัตถุประสงค์ แหลม ขอบใบจักฟันเลื่อย ดอกสีขาวหรือแดง ออก

สันพร้าหอม มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Eupatorium เป็นช่อบริเวณปลายยอด ผลสีน�้าตาลด�า รูปไข่ ขนาด
[2]
fortunei Turcz. อยู่ในวงศ์ Compositae มีชื่อ 3-4 มิลลิเมตร มีสัน 5 สัน ผิวเรียบ มีสรรพคุณตาม
[1-2]
อื่นว่า ชะเป มอกพา หญ้าลั่งพั้ง หญ้าเสือหมอบ เกี๋ยง ต�ารายาโบราณ ใช้ใบเป็นยาแก้ไข้ ยาหอมชูก�าลัง [3-5]
[4]
พาใย พอกี่ ลักษณะทางพฤกษศาสตร์เป็นไม้ล้มลุก บ�ารุงหัวใจ แก้ไข้หวัด ถอนพิษไข้ และใช้ผสมในยา
[1]
[5-6]
สูงประมาณ 40-100 ซม. ล�าต้นตั้งตรง มีสีเขียวหรือสี เขียว ทั้งต้น แก้ไข้ แก้ปวดหัว ตัวร้อน เป็นยาหอม
ม่วงแดง แตกแขนง มีขนปกคลุมเล็กน้อย ใบรูปรีหรือ ชูก�าลัง กระตุ้นความก�าหนัด ขับเหงื่อ แก้ท้องอืด
รูปใบหอก ขนาด 5-10 5 1.5-2.5 เซนติเมตร ปลายใบ เฟ้อ แก้ลมหายใจมีกลิ่นเหม็น ราก แก้พิษ แก้ระดู