Page 140 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 21 ฉบับที่ 2

วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 21 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2566 Vol. 21 No. 2 May-August 2023

นิพนธ์ต้นฉบับ

การเปรียบเทียบฤทธิ์ยับยั้งเชื้อแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดสิว ฤทธิ์ยับยั้งการอักเสบ

และปริมาณฟีนอลิกของสารสกัดจากใบรางจืดสดและแห้ง

ณัฐากาญจน์ จิตต์กระจ่าง , สุมาลี ปานทอง , สุพิชชา พลอยสมบุญ , สิรินารถ ชูศรีโฉม ,
*
†
*,§
†
ณัฐศิมา งามขำา , ดวงพชรภรณ์ ขวัญเชียร , เรียวฟาง สีโยม ‡
*
†
สถานการแพทย์แผนไทยประยุกต์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ตำาบลคลองหนึ่ง อำาเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี 12120
*
หลักสูตรการแพทย์แผนไทยประยุกต์บัณฑิต คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ตำาบลคลองหนึ่ง อำาเภอคลองหลวง
†
จังหวัดปทุมธานี 12120
หลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการแพทย์แผนไทยประยุกต์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ตำาบลคลองหนึ่ง
‡
อำาเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี 12120
§ ผู้รับผิดชอบบทความ: psumalee@tu.ac.th
บทคัดย่อ
บทน�ำและวัตถุประสงค์: สิวเป็นโรคผิวหนังที่พบอาการบวม แดง อักเสบ หรือติดเชื้อ เช่น เชื้อแบคทีเรีย
Cutibacterium acnes และ Staphylococcus aureus โดยทางการแพทย์แผนไทยนิยมใช้สมุนไพรในการรักษาโรค รางจืด
(Thunbergia laurifolia Lindl.) มีสารส�าคัญกลุ่มฟีนอลิกเป็นองค์ประกอบหลักและเป็นสมุนไพรที่นิยมใช้รักษาโรค
ทางผิวหนัง แก้ไข้ แก้อักเสบ ปวด บวม สารสกัดจากใบรางจืดแห้งเคยมีรายงานเกี่ยวกับฤทธิ์ยับยั้งการเจริญของเชื้อ
C. acnes แต่ยังไม่มีการเปรียบเทียบฤทธิ์ของใบรางจืดสดและแห้งมาก่อน ดังนั้นการศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ
ศึกษาฤทธิ์ของใบรางจืดในการต้านเชื้อแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดสิว ฤทธิ์ต้านการอักเสบและปริมาณสารฟีนอลิก และ
การเปรียบเทียบผลของใบรางจืดสดและแห้งและชนิดของตัวท�าละลายที่ใช้ในการสกัด
วิธีกำรศึกษำ: การศึกษาฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียใช้เทคนิค broth microdilution assay เพื่อหาค่าความเข้มข้น
ต�่าสุดในการยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย การวิเคราะห์หาปริมาณสารฟีนอลิกใช้เทคนิค Folin-Ciocalteu
และการศึกษาฤทธิ์ต้านการอักเสบในเซลล์ RAW264.7 โดยการวัดปริมาณไนตริกออกไซด์
ผลกำรศึกษำ: ผลการทดลองพบว่าสารสกัดใบรางจืดสดมีปริมาณสารฟีนอลิกสูงกว่าใบรางจืดแห้ง และสาร
สกัดชั้นเอทานอลของใบรางจืดสดมีฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้อ C. acnes และ ต้านการอักเสบโดยยับยั้งการหลั่งไนตริกออก
ไซด์ได้ดีที่สุด ส่วนฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ S. aureus มีเพียงสารสกัดจากใบรางจืดสดเท่านั้นที่มีฤทธิ์
อภิปรำยผล: จากการทดลองครั้งนี้พบว่าใบรางจืดสดมีฤทธิ์ดีกว่าใบรางจืดแห้ง อีกทั้งสารสกัดที่ได้จากการ
สกัดด้วยเอทานอลยังมีฤทธิ์ที่ดีกว่าสารสกัดที่ได้จากการต้มน�้า อุณหภูมิสูงอาจส่งผลให้สารส�าคัญในใบรางจืดสลาย
ตัว ดังนั้นใบรางจืดแห้งและสารสกัดชั้นน�้ามีฤทธิ์ที่ต�่ากว่าใบรางจืดสดที่สกัดด้วยเอทานอล
ข้อสรุปและข้อเสนอแนะ: สรุปได้ว่าใบรางจืดสดมีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดสิวและฤทธิ์ต้านการ
อักเสบได้ดีกว่าใบรางจืดแห้ง และวิธีการสกัดที่เหมาะสมคือการแช่สกัดในเอทานอล ดังนั้นใบรางจืดสดที่สกัดด้วย
เอทานอลจึงเหมาะที่จะน�าไปพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์รักษาสิวต่อไปในอนาคต
ค�ำส�ำคัญ: รางจืด, ฤทธิ์ต้านการอักเสบ, ฤทธิ์ยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย, สิว

Received date 17/02/23; Revised date 26/03/23; Accepted date 08/08/23

356