Page 220 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 19 ฉบับที่ 3

766 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 19 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2564

ต้องท�าการศึกษาเพิ่มเติมทั้งในระดับพรีคลินิกและ P450, CYP) บางชนิดได้ ส�าหรับเอนไซม์ไซโทโครม
คลินิกต่อไป พี 450 หลายชนิด เช่น CYP1A2, CYP2B6, CYP2C8,
CYP2C9, CYP2C19, CYP2D6, and CYP3A4/5 มี
* Saleem U, Gull Z, Saleem A, Shah MA, Akhtar ความส�าคัญอย่างมากในการท�าลายยาต่าง ๆ ที่เข้าสู่
MF, Anwar F, Ahmad B, Panichayupakaranant ร่างกาย ทั้งในตับ และในล�าไส้เล็ก ดังนั้นจึงมีความ
P. Appraisal of anti-Parkinson activity of rhin- เป็นไปได้ที่เกิดอันตรกิริยาของยากับสมุนไพร (herb-
acanthin-C in haloperidol-induced parkinson- drug interaction) ชนิดนี้ได้ นักวิจัยกลุ่มนี้จึงท�าการ

ism in mice: A mechanistic approach. Journal ศึกษาถึงความเป็นไปได้ที่สาร rhinacanthin-C จะ
of Food Biochemistry. 2021 Apr;45(4):e13677. ท�าให้เกิดอันตรกิริยากับยาอื่น ๆ โดยการทดสอบฤทธิ์
doi: 10.1111/jfbc.13677. การยับยั้งเอนไซม์ไซโตโครม พี 450 ชนิดต่าง ๆ ตัว
ขนส่งสารออกจากเซลล์ (efflux transporters) และ
สาร Rhinacanthin-C จากทองพันชั่ง (Rhi- ตัวขนส่งสารเข้าเซลล์ (influx transporters) ผลการ
nacanthus nasutus (L.) Kurz) อาจท�าให้เกิด ศึกษาพบว่า สาร rhinacanthin-C ยับยั้งตัวขนส่งสาร
อันตรกิริยาระหว่างยาและสมุนไพร* ออกจากเซลล์ชนิด P-glycoprotein (P-gp), breast

Wilasinee Dunkoksung, Nontima Vardhanabhuti, cancer resistance protein (BCRP) และยับยั้ง
Pongpun Siripong, Suree Jianmongkol ตัวขนส่งสารเข้าเซลล์ชนิด Anion-transporting
Departments of Pharmacology and Physiology polypeptide 1B1 (OATP1B1) และ Anion-trans-
(W.D., S.J.) and Pharmaceutics and Industrial porting polypeptide 1B3 (OATP1B3) นอกจาก
Pharmacy (N.V.), Faculty of Pharmaceutical นี้สาร rhinacanthin-C ยังยับยั้งเอนไซม์ไซโทโครม
Sciences, Chulalongkorn University, Bang- พี 450 ชนิด CYP2C8, CYP2C9, CYP2C19 และ
kok, Thailand; and National Cancer Institute, CYP3A4/5 ดังนั้นจึงมีความเป็นได้ที่จะเกิดอันตร
Bangkok, Thailand กิริยาระหว่างยาและสมุนไพร เมื่อให้ยาชนิดต่าง ๆ
Drug Metabolism and Disposition. 2019 Oct; ร่วมกับสมุนไพรหรือต�ารับยาสมุนไพร ที่มีทองพันชั่ง

47(10):1040-1049. doi: 10.1124/dmd.118.085647. เป็นองค์ประกอบ จึงต้องมีความระมัดระวังในการให้
ยาชนิดต่าง ๆ ร่วมกับสมุนไพรทองพันชั่งนี้
สาร rhinacanthin-C เป็นสารส�าคัญหลักที่
ออกฤทธิ์ในต้นทองพันชั่ง (Rhinacanthus nasutus * Dunkoksung W, Vardhanabhuti N, Siripong P,
(L.) Kurz) ซึ่งเป็นสมุนไพรที่มีการใช้อย่างกว้างขวาง Jianmongkol S. Rhinacanthin-C mediated
ทั้งเป็นยาเดี่ยวและในต�ารับยาสมุนไพร ในการรักษา herb-drug interactions with drug trans-
โรคและอาการ ต่าง ๆ เช่น ไข้ บวมน�้า ความดันเลือด porters and phase I drug-metabolizing

สูง ปอดบวม ตับอักเสบ เบาหวาน และมะเร็ง เป็นต้น enzymes. Drug Metabolism and Disposi-
ซึ่งสาร rhinacanthin-C พบว่ามีฤทธิ์ยับยั้งตัวขนส่ง tion. 2019 Oct;47(10):1040-9. doi: 10.1124/
สารออกจากเซลล์ (efflux transporters) บางชนิด dmd.118.085647.
และยับยั้งเอนไซม์ไซโตโครม พี 450 (Cytochrome