Page 156 - วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 19 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2564

386 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 19 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2564

ต้น), โกฐหัวบัว (เหง้ำ), ลูกเอ็น ลูกช้ำพลู เทียนขำว amplitude เขย่ำเป็นเวลำ 5 นำที แล้วน�ำผงยำที่ค้ำง
เทียนข้ำวเปลือก เทียนตำตั๊กแตน ลูกกระวำน ลูกสมอ อยู่บนแร่งแต่ละชั้นไปชั่งน�้ำหนัก เพื่อหำกำรกระจำย

ไทย ลูกสมอพิเภก ลูกมะขำมป้อม (ผล), เทียนด�ำ ของขนำดอนุภำค และค�ำนวณหำค่ำเฉลี่ยขนำด
เทียนแดง (เมล็ด) และบุนนำค (ดอก) อนุภำค (average particle size; D ) จำกสูตร (1) [8]
av
1.2 เครื่องยำผ่ำนกำรตรวจสอบควำมถูกต้อง D = S (sieve mean diameter ´ weight
av
โดยผู้เชี่ยวชำญ ได้แก่ รศ. ภญ.รุ่งระวี เต็มศิริฤกษ์กุล retained) / S (weight retained) สูตร (1)
คณะเภสัชศำสตร์ ม.ธรรมศำสตร์ 3) กำรศึกษำสมบัติกำรไหลของผงยำสุขเกษม
1.3 microcrystalline cellulose (MCC) น้อย วัดมุมทรงตัว (angle of repose; q) ของผงยำ
[9]
(Avice PH102 , P.C. Drug Center, ประเทศไทย), ด้วยวิธี fixed funnel method โดยใช้กรวยแก้ว
®
polyvinylpyrrolidone K30 (PVP K30) (P.C. Drug (glass funnel) วำงบนขำตั้ง ตั้งให้ปลำยกรวยแก้วสูง
Center, ประเทศไทย), corn starch (P.C. Drug จำกพื้นที่มีกระดำษรองรับเป็นระยะ 10 เซนติเมตร

Center, ประเทศไทย), magnesium stearate (P.C. จำกนั้นชั่งผงยำสุขเกษมน้อยจ�ำนวน 10 กรัม น�ำผ่ำน
Drug Center, ประเทศไทย), colloidal silicon แร่งเบอร์ 18 แล้วเทผงยำผ่ำนกรวยแก้ว โดยให้ผงยำ

dioxide (Cab-O-Sil , Technochemical, ตกลงสู่กระดำษรองรับ จำกนั้นท�ำเครื่องหมำยวงกลม
®
ประเทศไทย), ethanol 95% v/v (RCI Labscan ล้อมรอบกองผงยำและบันทึกรัศมีของกองผงยำ (r)
Limited, ประเทศไทย) วัดควำมสูงของกองผงยำ (h) แล้วค�ำนวณมุมทรงตัว

จำกสูตร (2) ท�ำกำรทดลอง 3 ครั้ง (n = 3) และแสดง
2. วิธีก�รศึกษ� ข้อมูลเป็นค่ำเฉลี่ยและค่ำเบี่ยงเบนมำตรฐำน [9]

2.1 กำรศึกษำสมบัติทำงอนุภำคศำสตร์ tan q = h/r สูตร (2)
(micromeritics) กำรหำควำมหนำแน่นของผงยำท�ำโดยน�ำ
1) กำรศึกษำด้วยกล้องจุลทรรศน์ (micro- กระบอกตวงเปล่ำขนำด 100 มิลลิลิตร บรรจุผงยำที่

scopic method) กระจำยผงยำสุขเกษมน้อยด้วยน�้ำ ผ่ำนแร่งเบอร์ 18 ให้มีปริมำตร 60 มิลลิลิตร บันทึกน�้ำ
บริสุทธิ์บนสไลด์ น�ำไปส่องภำยใต้กล้องจุลทรรศน์ หนักผงยำ และค�ำนวณหำควำมหนำแน่นปรำกฏ
(Olympus BX53, Olympus DP26, Tokyo, (bulk density) จำกนั้นน�ำกระบอกตวงที่บรรจุผงยำ
®
®
Japan) ก�ำลังขยำย 400 เท่ำ และใช้โปรแกรม cell ไปเข้ำเครื่องเคำะผงยำ (tapped volumeter,
Sens standard digital imaging software ในกำร Erweka, Germany) ก�ำหนดให้เคำะ 300 ครั้ง แล้ว
ถ่ำยภำพเพื่อศึกษำรูปร่ำงและกำรกระจำยขนำดของ บันทึกปริมำตรเพื่อค�ำนวณหำควำมหนำแน่นหลังเคำะ

ผงยำ (tapped density) ค่ำดัชนีควำมสำมำรถตอกอัดได้
2) กำรศึกษำกำรกระจำยขนำดอนุภำคด้วย (compressibility index) ค�ำนวณจำกสูตร (3)

วิธีแร่ง (sieve method) ชั่งผงยำ 100 กรัม วำงบน compressibility index = [(tapped density
เครื่องเขย่ำแร่งแบบสั่น (vibratory sieve shaker, - bulk density)/tapped density] ´ 100 สูตร (3)
Retsch, AS 200, Germany) ตั้งเครื่องที่ 50 2.2 กำรตั้งต�ำรับยำเม็ดสุขเกษมน้อย