Page 135 - วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 19 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2564

J Thai Trad Alt Med Vol. 19 No. 2 May-Aug 2021 365

รูปแบบบรรจุภัณฑ์ ข้อมูลยา รวมถึงด้านอาการไม่พึง ในภาวะสมดุล เมื่อร่างกายเข้าสู่สมดุล จะทำาให้ระบบ
ประสงค์ที่เกิดขึ้น อยู่ในระดับมากที่สุด ร้อยละ 60.3, ต่าง ๆ ในร่างกายทำางานได้ดีขึ้นตามลำาดับ ส่งผล

62.1, 72.4, 63.8 และ 75.9 ตามลำาดับ มารดาหลัง ต่อสุขภาพโดยรวมของมารดาหลังคลอดเพื่อให้มี
้
คลอดมีความสนใจที่จะใช้ตำารับยาปลูกไฟธาตุต่อเนื่อง ร่างกายแข็งแรง และนำานมไหลมากขึ้น นอกจากนี้
ร้อยละ 79.3 หากคลอดบุตรคนต่อไปจะใช้ยาตำารับนี้ ยังมีเรื่องของความเชื่อเรื่องกินผิด (อาการที่กินของ

อีก ร้อยละ 96.6 และจะแนะนำาให้เพื่อนหรือญาติใช้ แสลง) ผิดสาบ (ได้กลิ่นที่แสลงเหม็นสาบ) จะทำาให้
ตำารับยาปลูกไฟธาตุแน่นอน (ตารางที่ 5) มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ใจสั่น วิงเวียน ปวดศีรษะ
[3]
หน้ามืด และอ่อนเพลีย ซึ่งสอดคล้องกับกรณีศึกษา
อภิปร�ยผล เรื่องการดูแลสุขภาพมารดาหลังคลอดแบบพื้นบ้าน

[8]
การศึกษาเรื่องความปลอดภัยและประโยชน์ ภาคเหนือของยุพา อภิโกมลกร ที่พบว่าลักษณะการ
ของตำารับยาปลูกไฟธาตุในมารดาหลังคลอดที่ให้นม สืบทอดความรู้การดูแลมารดาหลังคลอดแบบพื้นบ้าน

บุตรในครั้งนี้ได้ศึกษาในมารดาหลังคลอดที่มารับ ในบ้านที่มีผู้สูงอายุอาศัยอยู่ด้วยจะสามารถสืบทอด
บริการคลอดที่โรงพยาบาลเถิน จำานวน 58 ราย ผลการ วิธีการแบบดั้งเดิมไว้ได้มาก เพราะรู้วิธีและขั้นตอน
้
วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปด้านอายุ การศึกษา อาชีพ รายได้ การปฏิบัติ เช่น การอยู่ไฟ การอาบนำาสมุนไพร การ
และลักษณะของครอบครัว อธิบายได้ว่า มารดา งดอาหารแสลง และการเข้าเส้า โดยเชื่อกันว่าจะทำาให้
หลังคลอดส่วนใหญ่อยู่ในช่วงกลุ่มวัยทำางาน มีอาชีพ สุขภาพแข็งแรง สำาหรับการรับประทานยาสมุนไพร
้
้
มีรายได้ และอาศัยอยู่ร่วมกับครอบครัวที่มีลักษณะ ในระหว่างหลังคลอดจะดื่มนำาไพลอุ่น ๆ แทนนำาดื่ม
้
เป็นครอบครัวขยาย ประกอบด้วยบิดา มารดา และ รับประทานไพลต้มเป็นอาหาร และดื่มนำาเปล่า ก่อน
ญาติผู้ใหญ่ ดังนั้นการใช้ชีวิตประจำาวันและการดูแล นำามาต้มอาบเป็นเวลา 3 คืน เพื่อเป็นการแก้เคล็ด
สุขภาพหลังคลอดจึงเป็นวิธีการที่ถูกถ่ายทอดมาจาก และในรายที่มีอาการไม่สบายอ่อนเพลียจะให้ดื่มนำา ้
คนในครอบครัว มีการอยู่ไฟหรืออยู่เดือน การอบ ฝาง เพราะเชื่อว่าจะทำาให้มารดาหลังคลอดฟื้นตัวเร็ว
้
สมุนไพร การอาบนำาสมุนไพร การนั่งถ่าน การรับ จึงแสดงให้เห็นว่าการสืบทอดความรู้มีความสัมพันธ์
้
ประทานอาหารบำารุงนำานม การใช้ยาสมุนไพรเพื่อบำารุง กับลักษณะของครอบครัว ความเคร่งครัดของผู้ใหญ่
้
้
นำานมและช่วยขับนำาคาวปลา จากการสอบถามข้อมูล ในบ้านและความเจ็บป่วยสามารถเป็นแรงจูงใจนำาไปสู่
เพิ่มเติมจากมารดาหลังคลอดที่มีประสบการณ์ในการ การปฏิบัติตัวได้และยังเป็นวิธีการปฏิบัติมาถึงปัจจุบัน
คลอดบุตรและเคยใช้ยาสมุนไพรสำาหรับหลังคลอดมา ผลการศึกษาเบื้องต้นจากการใช้ตำารับยาปลูก
้
ก่อน มักจะใช้ชาชงนมนาง ชาพรีม ยาประสะนำานม ไฟธาตุ เมื่อเปรียบเทียบความแตกต่างของสัดส่วน
้
ยาปลูกไฟธาตุ และยาหมอเส็ง เนื่องจากมีความคาด ร่างกาย พบว่า ค่าเฉลี่ยของนำาหนักตัว มีค่าลดลง
้
หวังว่าจะช่วยให้มีนำานมมามาก ช่วยให้มดลูกเข้าอู่ จาก 65.84 ± 11.13 เป็น 61.31 ± 11.11 กิโลกรัม
้
และช่วยขับนำาคาวปลา ซึ่งจะประกอบด้วยสมุนไพร ส่วนขนาดรอบเอวมีค่าเฉลี่ยลดลงจาก 93.02 ± 9.01
ที่มีรสร้อน เช่น พริกไทย กระเทียม เจตมูลเพลิงแดง เป็น 84.36 ± 7.60 เซนติเมตร แตกต่างกันอย่างมีนัย
ที่มีสรรพคุณช่วยบำารุงธาตุไฟเพื่อช่วยปรับธาตุให้อยู่ สำาคัญทางสถิติ (p < 0.05) หลังจากใช้ตำารับยาปลูก