Page 189 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 20 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2565
P. 189
J Thai Trad Alt Med Vol. 20 No. 2 May-Aug 2022 387
ผลกำรศึกษำ นายประเสริฐ จันทรังษี จะมีวิธีการตรวจอีกวิธีหนึ่ง
คือ ให้ผู้ป่วยเด็ดใบไม้ใดก็ได้มา 1 ใบ แล้วพิจารณา
1. ข้อมูลส่วนบุคคล วินิจฉัยโรคตามลักษณะใบไม้ที่เด็ดมา
หมอพื้นบ้านทั้งหมด 3 คน ประกอบด้วย นาย วิธีการรักษาโรค พบว่า นายประเสริฐ จันทรังษี มี
ประเสริฐ จันทรังษี อายุ 73 ปี นายวิเชียร รักสิทธิ์ วิธีการรักษาตามโรคต่าง ๆ ได้แก่ โรคระบบกล้ามเนื้อ
อายุ 68 ปี และนางนงลักษณ์ เดิมเมือง อายุ 46 ปี ทุก รักษาด้วยวิธีการนวดตามสูตรของแพทย์พื้นบ้านที่
คนอาศัยอยู่ในอ�าเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย มี สืบทอดมา โรคกระดูกและข้อ เช่น กระดูกหัก จะรักษา
สัญชาติและเชื้อชาติไทย และนับถือศาสนาพุทธ จบ ด้วยพิธีกรรม การเป่ายาพร้อมร่ายคาถา การฮ้องขวัญ
การศึกษาทั้งระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษาตอน การส่งเคราะห์ ทั้งนี้การเป่าจะเป่าผ่านเฝือก ไม่เลอะ
ปลาย ทั้ง 3 คน ประกอบอาชีพหลักเป็นเกษตรกรและ สกปรก เป็นเพียงการเป่าคาถาร่วมกับน�้ามันงาเล็ก
มีอาชีพเสริมเป็นหมอพื้นบ้าน รายได้รวมจากทุกแหล่ง น้อย โรคผิวหนังและโรคสตรี รักษาด้วยยาสมุนไพร
ต่อเดือน ต�่าสุด 3,000 บาท และสูงสุด 10,000 บาทขึ้น ต�ารับที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษ ในรูปแบบยาต้ม
ไป มีเพียงแค่ 1 คน ที่รายได้ไม่เพียงพอต่อการด�ารง โดยให้ผู้ป่วยน�าไปต้มดื่มกินที่บ้าน ส่วนนายวิเชียร
ชีพ ทั้ง 3 คน สมรสและมีครอบครัวแล้ว มีจ�านวน รักสิทธิ์ รักษากลุ่มโรคระบบกล้ามเนื้อ กระดูกและข้อ
สมาชิกในครอบครัวประมาณ 3–4 คน และมี 1 คนที่ ด้วยวิธีการนวดด้วยวิธีทางแพทย์พื้นบ้านที่สืบทอดมา
ป่วยเป็นโรคเบาหวาน เน้นกดจุดต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับอาการปวดเมื่อยร่วม
กับการประยุกต์สูตรนวดจากประสบการณ์ ส่วนโรค
2. ข้อมูลกำรประกอบวิชำชีพกำรแพทย์พื้นบ้ำน มะเร็ง โรคระบบทางเดินหายใจ และโรคสตรี จะรักษา
จากการศึกษาการประกอบวิชาชีพการแพทย์ ด้วยยาสมุนไพรต�ารับในรูปแบบยาต้มที่เหมาะสมกับ
พื้นบ้าน พบว่ามีบทบาทที่ส�าคัญ 2 ด้าน ได้แก่ ด้าน ผู้ป่วยแต่ละราย โดยให้ผู้ป่วยน�าไปต้มดื่มกินที่บ้าน
เวชปฏิบัติ และด้านการถ่ายทอดองค์ความรู้ ทั้งนี้เป็นต�ารับที่ได้รับการสืบทอดมาจากบรรพบุรุษ
2.1 ด้านเวชปฏิบัติ พบว่า ทั้ง 3 คน ดูแลรักษา พบตัวยาสมุนไพรที่หลากหลาย เช่น กอมขม รางแดง
ผู้ป่วยด้วยศาสตร์การแพทย์พื้นบ้านที่มีรายละเอียด เป็นต้น และนางนงลักษณ์ เดิมเมือง รักษากลุ่มโรค
ดังนี้ ระบบกล้ามเนื้อ กระดูกและข้อ ด้วยวิธีการนวดตาม
สาเหตุของการเจ็บป่วย พบว่า ทั้ง 3 คน มีมุม ที่ได้ศึกษามาจากครูบาอาจารย์การแพทย์พื้นบ้าน ร่วม
มองต่อการเจ็บป่วยคล้ายกัน โดยเชื่อว่าสาเหตุเกิด กับการประคบด้วยลูกประคบสมุนไพร ซึ่งส่วนมากจะ
จากความไม่สมดุลของธาตุ 4 ดิน น�้า ลม ไฟ สิ่งที่มอง นวดตามบริเวณที่มีอาการปวดเมื่อยตามสูตรการนวด
ไม่เห็นอย่างภูตผีมากระท�า กรรมพันธุ์ พฤติกรรมการ ของแต่ละโรค
ใช้ชีวิต หรือสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัย ระยะเวลาในการรักษาโรค พบว่า ใช้เวลารักษา
ตรวจร่างกายและวินิจฉัยโรค พบว่า ทั้ง 3 คน โดยเฉลี่ย 30 นาทีต่อผู้ป่วย 1 คน แต่ นางนงลักษณ์
มีวิธีการคล้ายกัน กล่าวคือ มีการซักประวัติและตรวจ เดิมเมือง จะใช้เวลาในการรักษาประมาณ 60–120 นาที
ร่างกาย สังเกตดูตรงบริเวณที่มีอาการเจ็บป่วย ด้าน ค่าใช้จ่ายในการรักษา พบว่า แตกต่างกันออก
