Page 158 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 20 ฉบับที่ 1

138 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 20 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2565

ด้วยเอทานอลความเข้มข้นร้อยละ 50 และปริมาณสาร การก�าหนดข้อก�าหนดมาตรฐาน โดยก�าหนด
สกัดด้วยน�้า ซึ่งตัวอย่างทั้ง 2 เป็นตัวอย่างที่มีปริมาณ เกณฑ์สูงสุดจากค่าเฉลี่ยบวก 10% ส�าหรับปริมาณที่
น�้ามันระเหยง่ายสูงมากเมื่อเทียบกับตัวอย่างอื่น ๆ ระบุว่า “ไม่เกิน’’ และเกณฑ์ต�่าสุดจากค่าเฉลี่ยลบด้วย

โดยตัวอย่างที่ 14 และ 15 มีค่าปริมาณน�้ามันระเหย 10% ส�าหรับปริมาณที่ระบุว่า “ไม่น้อยกว่า’’ ดังนั้น
ง่าย เท่ากับ ร้อยละ 2.91 และ 2.90 โดยปริมาตรต่อ จะได้ข้อก�าหนดคุณภาพของเครื่องยากระชายได้

น�้าหนัก ตามล�าดับ (ตารางที่ 4)

ตารางที่ 4 ข้อก�าหนดคุณภาพของเครื่องยากระชาย

คุณสมบัติทางเคมีฟิสิกส์ เกณฑ์ก�าหนด ข้อก�าหนดคุณภาพ
ค่าสูงสุด ค่าต�่าสุด
(ค่าเฉลี่ย + ร้อยละ (ค่าเฉลี่ย - ร้อยละ
10 ของค่าเฉลี่ย) 10 ของค่าเฉลี่ย)

ปริมาณความชื้น 8.61 - ไม่เกินร้อยละ 9.0 โดยปริมาตรต่อ
น�้าหนัก
ปริมาณเถ้ารวม 7.35 - ไม่เกินร้อยละ 7.0 โดยน�้าหนัก
ปริมาณเถ้าที่ไม่ละลายกรด 1.32 - ไม่เกินร้อยละ 1.0 โดยน�้าหนัก
ปริมาณสารสกัดด้วยเอทานอล 95% - 11.37 ไม่น้อยกว่าร้อยละ 11.0 โดยน�้าหนัก
ปริมาณสารสกัดด้วยเอทานอล 50% - 14.20 ไม่น้อยกว่าร้อยละ 14.0 โดยน�้าหนัก
ปริมาณสารสกัดด้วยน�้า - 15.87 ไม่น้อยกว่าร้อยละ 16.0 โดยน�้าหนัก
ปริมาณน�้ามันระเหยง่าย - 1.90 ไม่น้อยกว่าร้อยละ 2.0 โดยปริมาตรต่อ
น�้าหนัก

อภิปรำยผล คุณสมบัติทางเคมีฟิสิกส์ เพื่อน�าข้อมูลที่ได้มาก�าหนด

การศึกษานี้มีความส�าคัญเนื่องจากจะน�าไป ข้อก�าหนดคุณภาพส�าหรับกระชาย
สู่การก�าหนดมาตรฐานของเครื่องยากระชายของ การตรวจเอกลักษณ์ทางเคมีของกระชายด้วย

ประเทศไทย เพื่อใช้ในการควบคุมคุณภาพสมุนไพร ปฏิกิริยาการเกิดสี เป็นการตรวจเบื้องต้นหากลุ่มสาร
ชนิดนี้ก่อนน�าเข้าสู่กระบวนการผลิตยาหรือผลิตภัณฑ์ ส�าคัญที่เป็นองค์ประกอบ จึงเลือกใช้ Shinoda’s

สุขภาพ การศึกษานี้ประกอบด้วย 1) การตรวจ test หรือ Cyanidin reaction ซึ่งเป็นปฏิกิริยาเคมี
เอกลักษณ์ทางเคมี โดยปฏิกิริยาการเกิดสี ซึ่งเป็นการ ที่ใช้ในการตรวจสอบสารกลุ่มฟลาโวนอยด์ โดยการ
ตรวจสอบเบื้องต้น และรงคเลขผิวบางซึ่งเป็นการ เติมแมกนีเซียมและกรดเกลือ เกิดปฏิกิริยารีดักชัน

ตรวจยืนยัน การตรวจเอกลักษณ์ทางเคมีเป็นการ โดยผลของปฏิกิริยาดังกล่าว หากตรวจพบสารกลุ่ม
วิเคราะห์เชิงคุณภาพ เพื่อตรวจสอบว่าสมุนไพรที่น�า ฟลาโวนอยด์จะปรากฏสีของสารละลายเป็นสีส้ม
มาใช้ เป็นสมุนไพรถูกต้นถูกชนิด และ 2) การประเมิน (ฟลาโวนอยด์ให้สีแดงกับ Shinoda’s test แต่เมื่ออยู่