Page 153 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 20 ฉบับที่ 1
P. 153
J Thai Trad Alt Med Vol. 20 No. 1 Jan-Apr 2022 133
ประดับรูปหอก ยาว 4-5 เซนติเมตร กลีบเลี้ยงสีขาว ระบาดทั่วโลกของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (CO-
หรือสีขาวอมสีชมพูอ่อน โคนติดกันเป็นหลอด ยาว VID-19) นั้น นักวิจัยของประเทศไทยได้ท�าการศึกษา
1.5-2 เซนติเมตร ปลายแยกเป็น 3 แฉก โคนกลีบ ฤทธิ์ของสมุนไพรไทยในหลอดทดลองต่อเชื้อ SARS
ดอกติดกันเป็นหลอด ยาว 4.5-5.5 เซนติเมตร ปลาย CoV-2 ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคดังกล่าว พบว่า สารสกัด
แยก 3 แฉก รูปขอบขนาน แฉกใหญ่ 1 กลีบ กว้าง ส่วนใต้ดินของกระชายที่ความเข้มข้น 10 ไมโครกรัม
ประมาณ 7 มิลลิเมตร ยาวประมาณ 1.8 มิลลิเมตร ต่อมิลลิลิตร สามารถยับยั้งเชื้อ SARS CoV-2 ได้
อีก 2 แฉก ขนาดเท่ากัน กว้าง 5 มิลลิเมตร ยาว 1.5 ถึง 99.95% และมีการศึกษาเชิงลึกซึ่งมีแนวโน้มที่จะ
เซนติเมตร กลีบข้างมี 2 กลีบ สีชมพูอ่อน รูปไข่กลับ พัฒนากระชายเป็นยาต้านโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา
ยาวประมาณ 1.5 เซนติเมตร กลีบปากอยู่ตรงกลางมี 2019 (COVID-19) ต่อไป [5]
สีขาวหรือสีชมพู รูปไข่กลับหรือรูปขอบขนาน กว้าง อย่างไรก็ตาม ขณะนี้ ประเทศไทยยังไม่มีข้อ
2.5-3.5 เซนติเมตร โค้งเว้าเข้าใน ขอบหยิกงอเล็กน้อย ก�าหนดมาตรฐานเพื่อใช้เป็นเกณฑ์ในการควบคุม
ปลายผาย มีสีชมพูหรือสีม่วงแดงเป็นเส้น ๆ เกือบทั้ง คุณภาพของเครื่องยากระชาย ซึ่งได้จากส่วนรากและ
กลีบ เกสรเพศผู้สมบูรณ์มี 1 อัน ก้านชูอับเรณูสั้น หุ้ม เหง้าใต้ดิน การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา
ก้านชูยอดเกสรเพศเมีย สันอับเรณูพับกลับ ปลายเว้า คุณสมบัติทางเคมีฟิสิกส์ของเครื่องยากระชาย ซึ่งผล
ตื้น รังไข่ใต้วงกลีบรูปขอบขนาน มี 3 ช่อง แต่ละช่องมี การศึกษาจะน�าไปสู่การจัดท�าข้อก�าหนดคุณภาพและ
ออวุลจ�านวนมาก ผลแบบผลแตกแห้ง เมล็ดสีด�า เยื่อ เสนอเป็นมาตรฐานคุณภาพของเครื่องยากระชายของ
หุ้มเมล็ดจักเป็นครุย กระชายเป็นสมุนไพรที่นิยม ประเทศต่อไป
[2]
น�ามาประกอบอาหารในชีวิตประจ�าวันและมีการใช้
ในทางการแพทย์พื้นบ้านด้วย ส่วนที่น�ามาใช้ทางยา ระเบียบวิธีศึกษำ
คือ ส่วนใต้ดินที่มีทั้งเหง้าและราก สรรพคุณยาไทย
กระชายมีรสเผ็ดร้อนขม แก้ปวดมวนในท้อง แก้ชัก 1. วัสดุ
แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ บ�ารุงก�าลัง บ�ารุงก�าหนัด เป็นต้น [2] 1.1 ตัวอย่างสมุนไพร
ในบัญชียาหลักแห่งชาติ พ.ศ. 2562 (บัญชียาจาก ตัวอย่างกระชาย จ�านวน 17 ตัวอย่าง จาก
สมุนไพร) กระชายเป็นส่วนประกอบในหลายต�ารับยา แหล่งธรรมชาติในภาคเหนือ ตะวันออกเฉียงเหนือ
ได้แก่ ยาหอมทิพโอสถ ยาประสะกานพลู ยาเลือดงาม ภาคตะวันออก ภาคกลาง ตะวันตกเฉียงใต้ จ�านวน 11
ยากษัยเส้น องค์ประกอบทางเคมีของกระชาย ส่วน ตัวอย่าง และร้านยาสมุนไพร ในเขตกรุงเทพมหานคร
[3]
ใหญ่เป็นสารกลุ่มฟลาโวนอยด์ เช่น pinostrobin, จ�านวน 6 ตัวอย่าง เก็บตัวอย่างในช่วงเดือนกันยายน
pinocembrin, boesenbergin A, boesenbergin 2557 ถึงมกราคม 2560 ตัวอย่างจากแหล่งธรรมชาติ
B, panduratin A, 4-hydroxypanduratin A, ผ่านการพิสูจน์ทราบชื่อวิทยาศาสตร์และจัดท�าตัว
panduratin B-1, panduratin B-2, rubranine, อย่างพรรณไม้อ้างอิงเก็บไว้ที่พิพิธภัณฑ์พืชกรม
rotundaflavone นอกจากนี้ยังพบสารกลุ่มโพลิฟีนอล วิทยาศาสตร์การแพทย์ น�ามาคัดเลือกส่วนที่ไม่
และน�้ามันหอมระเหย ขณะที่มีวิกฤตการณ์แพร่ ต้องการออก ล้างให้สะอาด ลดขนาด แล้วผึ่งลมให้
[4]
