Page 309 - วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 19 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2564

วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 19 ฉบับที่ 1 พฤษภาคม-สิงหาคม 2564 Vol. 19 No. 2 May-August 2021
J Thai Trad Alt Med Vol. 19 No. 2 May-Aug 2021 539

ปกิณกะ

กัญชา-ช่อดอกเพศเมีย (KANCHA-CHO DOK PHET MIA)

คณะอนุกรรมการจัดทำาตำาราอ้างอิงยาสมุนไพรไทย*
ในคณะกรรมการคุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย

บทความนี้นำาเสนอยาสมุนไพรแต่ละชนิด ที่คณะอนุกรรมการฯ จัดทำาขึ้นก่อนรวบรวมจัดพิมพ์
เป็นรูปเล่ม “ตำาราอ้างอิงยาสมุนไพรไทย” เพื่อเป็นเวทีประชาพิจารณ์

Cannabis Sativae Inflorescentia Femina
Cannabis

กัญชาเป็นเรือนช่อดอกเพศเมียแห้งของพืชที่
มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Cannabis sativa L. ในวงศ์
Cannabaceae [1-3]

ชื่อพ้อง Cannabis chinensis Delile, C.
indica Lam., C. intersita Soják, C. lupulus

Scop., C. ruderalis Janisch., C. sativa subsp.
indica (Lam.) E.Small & Cronquist, C. sativa ลำาต้นเหลี่ยม ตั้งตรง มีขนสั้นค่อนข้างแข็งปกคลุม
var. indica (Lam.) Wehmer, C. sativa subsp. ทุกส่วน ใบ เป็นใบประกอบแบบนิ้วมือ เรียงตรงข้าม

intersita (Soják) Soják, C. sativa var. ruderalis ที่โคนต้นแล้วเรียงเวียนจากล่างขึ้นบน ก้านใบยาวได้
(Janisch.) S.Z.Liou [2-3] ถึง 10 เซนติเมตร มีขนปกคลุม หูใบตั้งตรง รูปแถบ
ชื่ออื่น ซา, กะเต็น, กะหลี่, หลี, marijuana, หรือรูปลิ่มแคบ ยาว 4-6 มิลลิเมตร ติดแน่น ใบย่อย

marihuana [2] (3-)5-11 ใบ รูปใบหอก รูปใบหอกแกมรูปแถบ กว้าง
ลักษณะพืช ไม้ล้มลุก เป็นพืชแยกเพศต่างต้น 0.2-2 เซนติเมตร ยาว 2-15 เซนติเมตร ปลายเรียว
บางครั้งพบเป็นพืชแยกเพศร่วมต้น สูง 0.2-6 เมตร แหลม โคนรูปลิ่ม ขอบจักฟันเลื่อย แผ่นใบด้านบน

*ประธานอนุกรรมการ นพ. วิชัย โชควิวัฒน, รองประธานอนุกรรมการ รศ.ดร. ชยันต์ พิเชียรสุนทร, อนุกรรรมการ ศ.ดร. พเยาว์
เหมือนวงษ์ญาติ, รศ. กัลยา ภราไดย, รศ.ดร. วันดี กฤษณพันธ์, รศ.ดร. รพีพล ภโววาท, นายวินิต อัศวกิจวิรี, นพ. ปราโมทย์
เสถียรรัตน์, ดร. ก่องกานดา ชยามฤต, นางจารีย์ บันสิทธิ์, น.ส.นันทนา สิทธิชัย, นางนัยนา วราอัศวปติ, นางเย็นจิตร เตชะดำารงสิน,
นางอภิญญา เวชพงศา, นายวุฒิ วุฒิธรรมเวช, ผศ. ร.ต.อ.หญิง สุชาดา สุขหร่อง, นายยอดวิทย์ กาจญจนการุณ, นางพรทิพย์
เติมวิเศษ, อนุกรรมการและเลขานุการ ดร. อัญชลี จูฑะพุทธิ, อนุกรรมการและผู้ช่วยเลขานุการ น.ส. สารินี เลนะพันธ์, นางบุษราภรณ์
จันทา, น.ส.จิราภรณ์ บุญมาก, ว่าที่ ร.ต. ทวิช ศิริมุสิกะ

539