Page 211 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 18 ฉบับที่ 2
P. 211
วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 18 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2563 Vol. 18 No. 2 May-August 2020
ปกิณกะ
กระชาย (KRA CHAI)
คณะอนุกรรมการจัดทำาตำาราอ้างอิงยาสมุนไพรไทย*
ในคณะกรรมการคุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย
บทความนี้นำาเสนอยาสมุนไพรแต่ละชนิด ที่คณะอนุกรรมการฯ จัดทำาขึ้นก่อนรวบรวมจัดพิมพ์
เป็นรูปเล่ม “ตำาราอ้างอิงยาสมุนไพรไทย” เพื่อเป็นเวทีประชาพิจารณ์
Rhizoma et Radix Boesenbergiae Rotundae
กระชายเป็นเหง้าและรากแห้งของพืชที่มีชื่อ
วิทยาศาสตร์ว่า Boesenbergia rotunda (L.) Mansf.
ในวงศ์ Zingiberaceae [1-2]
ชื่อพ้อง Boesenbergia pandurata (Roxb.) Schltr.,
Curcuma rotunda L., Gastrochilus pandulatus
(Roxb.) Ridl., Kaempferia pandurata Roxb. [2]
ชื่ออื่น ขิงทราย, หัวกะแอน, หัวชาย, หัวละแอน [1-2]
ลักษณะพืช เซนติเมตร ยาว 12-50 เซนติเมตร ปลายเรียวแหลม
ไม้ล้มลุกอายุหลายปี เหง้าสั้น รากอวบ รูปทรง โคนมนหรือแหลม ขอบเรียบ เส้นกลางใบ ก้านใบ และ
กระบอกหรือรูปไข่ค่อนข้างยาว ปลายเรียว กว้าง 1-2 กาบใบด้านบนเป็นร่อง ด้านล่างนูนเป็นสัน ก้านใบ
เซนติเมตร ยาว 4-10 เซนติเมตร ออกเป็นกระจุก ผิว เรียบ ยาว 7-25 เซนติเมตร กาบใบสีชมพู ยาว 7-25
้
สีนำาตาลอ่อน เนื้อในสีเหลือง มีกลิ่นเฉพาะตัว ลำาต้น เซนติเมตร ลิ้นใบยาวประมาณ 5 มิลลิเมตร ปลายเว้า
เทียมมีใบ 2-7 ใบ ใบ เป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปไข่กลับ ตื้น ช่อดอก แบบช่อเชิงลด ออกที่ยอดระหว่างกาบ
แกมรูปขอบขนาน หรือรูปรีแกมรูปใบหอก กว้าง 5-12 ใบคู่ในสุด ยาวประมาณ 5 เซนติเมตร ดอกสีขาวอม
*ประธานอนุกรรมการ นพ. วิชัย โชควิวัฒน, รองประธานอนุกรรมการ รศ.ดร. ชยันต์ พิเชียรสุนทร, อนุกรรรมการ ศ.ดร. พเยาว์
เหมือนวงษ์ญาติ, รศ. กัลยา ภราไดย, รศ.ดร. วันดี กฤษณพันธ์, รศ.ดร. รพีพล ภโววาท, นายวินิต อัศวกิจวิรี, นพ. ปราโมทย์
เสถียรรัตน์, ดร. ก่องกานดา ชยามฤต, นางจารีย์ บันสิทธิ์, น.ส.นันทนา สิทธิชัย, นางนัยนา วราอัศวปติ, นางเย็นจิตร เตชะดำารงสิน,
นางอภิญญา เวชพงศา, นายวุฒิ วุฒิธรรมเวช, ผศ. ร.ต.อ.หญิง สุชาดา สุขหร่อง, นายยอดวิทย์ กาจญจนการุณ, นางพรทิพย์
เติมวิเศษ, อนุกรรมการและเลขานุการ ดร. อัญชลี จูฑะพุทธิ, อนุกรรมการและผู้ช่วยเลขานุการ น.ส. สารินี เลนะพันธ์, นางบุษราภรณ์
จันทา, น.ส.จิราภรณ์ บุญมาก, ว่าที่ ร.ต. ทวิช ศิริมุสิกะ
433
