Page 130 - วารสารปีที่17ฉบับที่1

120 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 17 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2562

ฝิ่นต้น Jatropha multifida L.
ก. ล�าต้น กิ่ง และใบ ข. ผลและช่ออ่อน

เข้ม ด้านล่างมีนวล ก้านใบยาว 10–30 เซนติเมตร ติด เป็นเงี่ยงลูกศร ดอกเพศเมียรูปร่างคล้ายดอกเพศผู้
กึ่งใต้แผ่นใบ หูใบเป็นแฉกเรียวคล้ายเส้นหลายแฉก แต่มีขนาดใหญ่กว่า กลีบดอกยาวได้ถึง 9 มิลลิเมตร

ยาว 1–2 เซนติเมตร ปลายแฉกมีขน ช่อดอก แบบช่อ รังไข่เหนือวงกลีบ มี 3 ช่อง แต่ละช่องมีออวุล 1 เม็ด
เชิงหลั่น ออกที่ยอดหรือตามซอกใบใกล้ยอด ช่อยาว ก้านเกสรเพศเมียมี 3 อัน โคนก้านเชื่อมติดกัน ยอด

ได้ถึง 30 เซนติเมตร ก้านช่อยาวได้ถึง 23 เซนติเมตร เกสรเพศเมียมี 2 พู ผล แบบผลแห้งแตก รูปทรงค่อน
ใบประดับรูปรี ยาว 2–4 มิลลิเมตร ใบประดับย่อยเล็ก ข้างกลมหรือรูปไข่กลับ เส้นผ่านศูนย์กลาง 1.5–3
มาก ดอกแยกเพศร่วมช่อ ดอกเพศผู้สีแดงคล�้า กลีบ เซนติเมตร มี 3 พู สุกสีเหลือง เมล็ด รูปทรงรีแกมรูป

เลี้ยง 5 กลีบ รูปไข่ กว้างประมาณ 1 มิลลิเมตร ยาว ไข่ ถึงเกือบกลม กว้าง 0.5–1.5 เซนติเมตร ยาว 1–2
ประมาณ 2 มิลลิเมตร กลีบดอกรูปขอบขนานแกมรูป เซนติเมตร [1,5-7]

ไข่กลับ กว้าง 2–4 มิลลิเมตร ยาว 5–7 มิลลิเมตร จาน ถิ่นกำาเนิดและการกระจายพันธุ์ พืชชนิดนี้เป็นพืช
ดอกเป็นวงรอบมีต่อม 5 อัน เกสรเพศผู้ 8 อัน ยาว พื้นเมืองของเขตร้อนและกึ่งร้อน ในประเทศไทยพบปลูก
ประมาณ 5 มิลลิเมตร อับเรณูรูปขอบขนาน โคนอับ ได้ทั่วไปในทุกภาค ในต่างประเทศพบที่ประเทศอินเดีย