Page 231 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 20 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2565

J Thai Trad Alt Med Vol. 20 No.3 Sep-Dec 2022 645

* Tong X, Li M, Li D, Lao C, Chen J, Xu W, Du อักเสบ (anti-inflammation), ฤทธิ์ยาระบาย (laxa-
J, Zhang M, Yang X, Li J. Aloe vera gel ex- tive) เป็นต้น มีการใช้สารสกัดเจลว่านหางจระเข้ และ
tract: Safety evaluation for acute and chronic ยางว่านหางจระเข้มากินเพื่อรักษาอาการท้องผูก และ
oral administration in Sprague-Dawley rats สารสกัดเจลว่านหางจระเข้มาเป็นอาหารเสริมเพื่อ
and anticancer activity in breast and lung ช่วยควบคุมน�้าตาลในเลือดในโรคเบาหวาน ช่วยโรค
cancer cells. Journal of Ethnopharmacology. ทางเดินอาหาร และ องค์การอนามัยโลกได้ตีพิมพ์

2021;280:114434. doi: 10.1016/j.jep.2021.114434. Monograph เจลว่านหางจระเข้ใช้ภายนอกเพื่อรักษา
แผลและการอักเสบที่ผิวหนัง ประเทศไทยมีประกาศ
การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบของว่าน กระทรวงสาธารณสุขให้ว่านหางจระเข้ (วุ้นจากใบ)
หางจระเข้ (Aloe vera) และผลลัพธ์ทางสุขภาพ* เป็นยาสามัญประจ�าบ้านแผนโบราณ บรรเทาฝี แผล
Saranrat Sadoyu , Chidchanok Rungruang , และทาแผลไฟไหม้น�้าร้อนลวก มีการศึกษาทบทวน
*
*
Thitima Wattanavijitkul , Ratree Sawangjit , งานวิจัยอย่างเป็นระบบและ meta-analysis จ�านวน
†
*
Ammarin Thakkinstian , มากทั้งในสัตว์ทดลองและในมนุษย์ ถึงประโยชน์
‡
Nathorn Chaiyakunapruk § ทางการแพทย์ของว่านหางจระเข้ พบว่า ว่านหาง
* Department of Pharmacy Practice, Faculty of จระเข้มีประโยชน์ในหลายข้อบ่งชี้ในการรักษา ได้แก่
Pharmaceutical Sciences, Chulalongkorn Uni- ช่วยสมานแผลให้เร็วขึ้น ช่วยโรคล�าไส้แปรปรวน
versity, Bangkok, Thailand. ลดน�้าตาลในเลือด รวมทั้งป้องกันและรักษาหลอด
† Clinical Trials and Evidence-Based Syntheses เลือดด�าส่วนปลายอักเสบ (phlebitis) อย่างไรก็ตาม
Research Unit (CTEBs RU), Department of Clini- การศึกษาเน้นเพียงข้อบ่งใช้เดียว ท�าให้ยากแก่การ
cal Pharmacy, Faculty of Pharmacy, Mahasara- พิจารณาประโยชน์ต่อสุขภาพโดยรวมของว่านหาง
kham University, Maha Sarakham, Thailand. จระเข้ ส่งผลให้การศึกษานี้ท�าการศึกษาวิจัยแบบ

‡ Department of Clinical Epidemiology and Bio- ทบทวนอย่างเป็นระบบและ meta-analysis ถึงผล
statistics, Faculty of Medicine, Ramathibodi ของว่านหางจระเข้ต่อผลลัพธ์ทางสุขภาพโดยรวม จาก
Hospital, Mahidol University, Bangkok, Thailand. ผลงานวิจัยต่าง ๆ จนถึงปี พ.ศ. 2562 ผลการศึกษา
§ Department of Pharmacotherapy, College of พบว่า ว่านหางจระเข้ช่วยป้องกันการเกิดหลอดเลือด
Pharmacy, University of Utah, Salt Lake City, ด�าส่วนปลายอักเสบจากการให้สารทางหลอดเลือดด�า
Utah, USA. ระดับที่ 2 (second-degree infusion phlebitis) และ
หลอดเลือดด�าส่วนปลายอักเสบจากการท�าเคมีบ�าบัด
Phytotherapy Research. 2021;35(2):555-76. doi: อย่างไรก็ตามมีข้อจ�ากัดในการศึกษามาก เนื่องจาก
10.1002/ptr.6833. จ�านวนตัวอย่างในการศึกษายังค่อนข้างน้อยและวิธี
ศึกษาซึ่งยังไม่ดีพอ จึงมีความจ�าเป็นที่จะต้องศึกษา

ว่านหางจระเข้ [Aloe vera (Linn.) Burm. ให้มากยิ่งขึ้นโดยเพิ่มจ�านวนตัวอย่างและใช้วิธีศึกษา
F.] เป็นพืชสมุนไพรที่มีการใช้มาอย่างยาวนาน ทั้ง ที่เหมาะสมต่อไป
เป็นยาและอาหาร โดยมีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยามากมาย
ได้แก่ สมานแผล (would healing), ต้านแบคทีเรีย * Sadoyu S, Rungruang C, Wattanavijitkul T,
(antibacterial), ฆ่าเชื้อโรค (antiseptics), ต้านการ Sawangjit R, Thakkinstian A, Chaiyakunapruk