Page 139 - J Trad Med 21-1-2566

วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 21 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2566 Vol. 21 No. 1 January-April 2023

นิพนธ์ต้นฉบับ

การตรวจหาฤทธิ์กระตุ้นภูมิคุ้มกันของพืชสมุนไพร

ด้วยวิธีการวัดการตอบสนองของเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิดลิมโฟซัยท์

สุภาพร สุภารักษ์ กนกวรรณ เงื่อนจันทร์ทอง , เพทาย อุ่นผล , สิริลดา พิมพา ชิซอล์ม ,
*
*
*
*,¶,
สิริไพลิน จอมจันยวง , วิภาวี ธัญญเจริญ , พรชัย สินเจริญโภไคย , อาชวินทร์ โรจนวิวัฒน์ ,
*
*
†
*
ประไพ วงศ์สินคงมั่น , พิเชฐ บัญญัติ §
‡
* สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข จังหวัดนนทบุรี 11000
† สถาบันวิจัยสมุนไพร กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข จังหวัดนนทบุรี 11000
‡ สำานักวิชาการวิทยาศาสตร์การแพทย์ กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข จังหวัดนนทบุรี 11000
§ กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข จังหวัดนนทบุรี 11000
¶ ผู้รับผิดชอบบทความ: supaporn.su@dmsc.mail.go.th

บทคัดย่อ

จุดประสงค์ของการวิจัยนี้ เพื่อตรวจคัดกรองทดสอบฤทธิ์กระตุ้นการเพิ่มจ�านวนของเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิด
ลิมโฟซัยท์ (Peripheral Blood Mononuclear Cell; PBMC) สารสกัดสมุนไพรไทย จ�านวน 17 สารสกัด ในระดับหลอด
ทดลอง ในห้องปฏิบัติการ ด้วยเทคนิค flow cytometry โดยการตรวจติดตามเซลล์เม็ดเลือดขาวที่ติดฉลากด้วยสีเรือง
แสง Carboxyfluorescein succinimidyl ester (CFSE) หลังกระตุ้นด้วยสารสกัดสมุนไพร เมื่อเซลล์เกิดการตอบสนอง
และแบ่งตัว จะลดสัญญาณของ CFSE และตรวจวัดการแบ่งตัวเพิ่มจ�านวนเซลล์ด้วยเครื่อง Flow cytometer ผลการ
ทดสอบการแบ่งตัวของลิมโฟซัยท์ของโลหิตบริจาค จ�านวน 3 ราย พบสารสกัดสมุนไพรที่มีฤทธิ์กระตุ้นการเพิ่ม
จ�านวนของลิมโฟซัยท์ จ�านวน 3 สารสกัด ได้แก่ ปอบิด HID (ปอบิด ชื่อวิทยาศาสตร์ Helicteres isora L. สารสกัดน�้า ),
HSF (แมงลักคาสด ชื่อวิทยาศาสตร์ Mesosphaerum suaveolens (L.) Kuntze สารสกัดนน�้า), HSD (แมงลักคาแห้ง ชื่อ
วิทยาศาสตร์ Mesosphaerum suaveolens (L.) Kuntze สารสกัดน�้า), และพบว่า KPD (กระชายด�าแห้ง ชื่อวิทยาศาสตร์
Kaempferia parviflora Wallich. ex Baker. สารสกัดน�้า) ยับยั้งการเพิ่มจ�านวนของลิมโฟซัยท์ จากผลทดสอบฤทธิ์
สารสกัดสมุนไพรที่มีฤทธิ์ต่อเซลล์เม็ดเลือดขาวในระดับหลอดทดลองนี้ สามารถบ่งชี้สรรพคุณสารสกัดสมุนไพรไทย
เพื่อยืนยันสรรพคุณด้านวิทยาศาสตร์ ที่สามารถน�าไปสู่การพัฒนายาต�ารับไทยเพื่อส่งเสริมการรักษาและกระตุ้น
ภูมิคุ้มกันด้วยสมุนไพรไทยได้ต่อไป
ค�ำส�ำคัญ: การปรับภูมิคุ้มกัน, สารสกัดสมุนไพร, การเพิ่มจ�านวนลิมโฟซัยท์, carboxyfluorescein succinimidyl
ester

Received date 31/10/22; Revised date 29/12/22; Accepted date 03/04/23

119