Page 100 - แนวทางการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายฯ

100 แนวทางการดููแลผูู้�ป่่วยมะเร็งระยะท�ายแบบป่ระคัับป่ระคัองแบบบูรณาการ

3.2 อันตรกิริยาจิากเภสำัชจิลนศาสำตร์ อันตรกิริยาจิากเภสำัชจิลนศาสำตร์ (Pharmacokinetic Drug Interaction) ยาที�ให�มีผู้ลกระทบใน
วงจิรการเข�ามาในร�างกาย จินถีึงการขับออกจิากร�างกายของยาอีกตัว ตั�งแต�การดููดูซิ่ึม การกระจิายตัว การจิับกับ
โป่รตีนในเลือดูขณะลำาเลียง การถีูก Metabolite ที�ตับ โดูยเฉิพาะดู�วย Cytochrome P450 ที�จิะทำาให�ยาเป่ลี�ยนรูป่
ไป่เป่็นสำารใหม� การเก็บสำะสำม และการขับออกจิากร�างกายทั�งนี�ยาอาจิจิะเสำริมกันเพิ�มป่ริมาณยาอีกตัว, แย�งตำาแหน�ง
กันหรือทำาป่ฎิกิริยาต�อกันจินเกิดูสำารใหม�จินลดูป่ริมาณสำารออกฤทธิิ� มีผู้ลรวมทำาให� เสำริมฤทธิิ� ลดูฤทธิิ� หรือเพิ�มผู้ล
ข�างเคัียง ตามมา
การพิจิารณาอันตรกิริยาพิจิารณาอันตรกิริยา เมื�อใช�สำมุนไพร ต�องดููว�าผูู้�ป่่วยใช�ยาแผู้นป่ัจิจิุบันอะไรอยู� ตามการศึกษาแล�วมี
การ
อัตรกิริยากับสำมุนไพรตัวใดูบ�าง

1) เสำริมฤทธิิ�กัน
2) ต�านฤทธิิ�กัน
3) เกิดูสำารใหม�ที�เป่็นพิษต�อร�างกาย
โดูยเฉิพาะผูู้�ป่่วยมะเร็งอาจิทานยากลุ�มเคัมีบำาบัดู อาจิทำาให�ยาเป่็นพิษต�อร�างกายมากขึ�น กลุ�มยาต�าน
เลือดูแข็ง ยาต�านเกร็ดูเลือดู อันตรายอาจิทำาให�เลือดูออกมากขึ�น กลุ�มยาลดูนำ�าตาล อาจิทำาให�นำ�าตาลในเลือดูตำ�า
หมดูสำติไดู� กลุ�มยาลดูคัวามดูันโลหิต อาจิเสำริมฤทธิิ�ลดูคัวามดูันโลหิตลดูลงจินช็อกไดู�
4. การป่ฏิิบัติเมื�อต�องใช�สำมุนไพรที�มีอันตรกิริยากับยาแผู้นป่ัจิจิุบันที�ผูู้�ป่่วยใช�

4.1 พิจิารณาผูู้�ป่่วย สำภาพการเจิ็บป่่วย ระยะโรคัที�เป่็น มีป่ระโยชน์คัุ�มคั�าต�อการใช�ยาหรือไม�
1) เป่็น Specific Treatment หวังผู้ลในการแก�ไขสำาเหตุของโรคั สำ�วนมากในระยะท�ายของโรคัมักจิะ
ไม�หวังผู้ลนี�
2) เป่็น Supportive Treatment หวังผู้ลเพื�อคังสำภาพหรือพยุงการทำางานของระบบต�างๆ ในร�างกาย
(Maintenance Optimal Physiology) เช�น รักษาระดูับคัวามดูันโลหิต ระดูับนำ�าตาลในเลือดู การขับถี�ายป่ัสำสำาวะ
การหายใจิคัล�องตัว เป่็นสำิ�งที�คัวรทำาเสำมอ
3) เป่็น Symptomatic Treatment หวังผู้ลเพื�อลดูอาการเพื�อคัวามสำุขสำบายของผูู้�ป่่วย คัวรทำาทุกอาการ
เช�น ลดูคัวามเจิ็บป่วดู คัลื�นไสำ�อาเจิียน เหนื�อยเพลีย ทั�งนี�การการรักษาตามอาการต�องไม�ทำาให�ระบบการทำางานของ
ร�างกายแย�ลง เช�นให�ยาแก�ป่วดูจินกดูการหายใจิ

4.2 ดููว�าสำมุนไพร เพิ�มหรือลดูการออกฤทธิิ�ของยาแผู้นป่ัจิจิุบัน หรือเพิ�ม/ลดูผู้ลข�างเคัียง คัวรพิจิารณา
งดูให� สำลับช�วงให�ในช�วงที�หยุดูยาแผู้นป่ัจิจิุบันแล�ว ให�แต�ป่รับขนาดู หรือติดูตามใกล�ชิดู เช�น การให�ยาเบญจิอำามฤต
ในผูู้�ป่่วยมะเร็งที�ทานยา Warfarin ขิงและพริกไทยในยาเบญจิอำามฤตจิะเสำริมฤทธิิ� Warfarin ทำาให�เลือดูแข็งตัวช�าขึ�น
ทำาให�เลือดูออกง�ายมากขึ�น คัวรลดูขนาดูเบญจิอำามฤต หรือติดูตามการเจิาะเลือดูดูู INR บ�อยขึ�น
5. การแก�ไขเมื�อเกิดูอันตรกิริยา คัวรป่รึกษาแพทย์ที�ร�วมรักษาดู�วย
1) อันตรกิริยาที�ไม�รุนแรง พิจิารณาลดูขนาดูการให� ลดูคัวามถีี�การให� ติดูตามอาการใกล�ชิดู และ
เจิาะเลือดูติดูตามบ�อยขึ�น

2) อันตรกิริยาที�รุนแรง คัวรงดูสำมุนไพรนั�น และติดูตามใกล�ชิดู

คัำาถีามที�พบบ�อยำาถีามที�พบบ�อย
คั
1. เป่็นแพทย์แผู้นไทย สำนใจิทำางาน Palliative Care ยังไม�มีทีมงาน คัวรเริ�มอย�างไร
ตอบ
ตอบ เป่็นสำิ�งที�ดูีมาก คัวรมุ�งมั�นอยู�เสำมอไม�ท�อถีอย ให�ศึกษาหลักการตามบทที� 1 ให�เข�าใจิ แล�วลงมือป่ฏิิบัติกับ
ผูู้�ป่่วยที�มี เท�าที�ทำาไดู�ก�อน จินเป่็นนิสำัย เป่็นป่ระจิำา ต�องเชื�อมั�นว�าสำิ�งที�เรากำาลังทำานั�นดูีต�อผูู้�ป่่วยและญาติอยู�แล�ว โดูย
เฉิพาะการดููแลทางดู�านจิิตวิญญาณ ให�การดููแลโดูยไม�ใช�ยาไป่ก�อน เพราะการใช�ยาอาจิกระทบกับแพทย์ผูู้�รักษา
หาโอกาสำใน Case ที�ใช�ยาแผู้นป่ัจิุบันแล�วยังไม�ไดู�ผู้ลดูีพอ คัุยกับแพทย์ผูู้�รักษาว�าจิะใช�ยาทางแผู้นไทยร�วมดู�วย จิะต�องทำา
การบ�านมาก�อนว�า ยาที�จิะใช�นี�ออกฤทธิิ�อย�างไร มีคัวามป่ลอดูภัย อยู�ในบัญชียาหลัก ผู้ลข�างเคัียงและอันตรกิริยา