Page 133 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 20 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2565

J Thai Trad Alt Med Vol. 20 No. 3 Sep-Dec 2022 547

ตารางที่ 5 ข้อกำาหนดคุณภาพของใบชะมวงแห้ง

คุณสมบัติทางกายภาพ ค่าเฉลี่ย ± SD เกณฑ์ก�าหนด ข้อก�าหนดคุณภาพ
และทางเคมี ค่าสูงสุด ค่าต�่าสุด
(ค่าเฉลี่ย + 10%) (ค่าเฉลี่ย - 10%)

ปริมาณความชื้น 6.98 ± 0.81 7.68 - ไม่เกิน 8% โดยนำ้าหนัก
ปริมาณเถ้ารวม 5.88 ± 1.26 6.47 - ไม่เกิน 7% โดยนำ้าหนัก
ปริมาณเถ้าที่ไม่ละลายในกรด 0.03 ± 0.03 0.03 - ไม่เกิน 1% โดยนำ้าหนัก
ปริมาณสิ่งสกัดด้วยนำ้า 25.02 ± 5.85 - 22.52 ไม่น้อยกว่า 23% โดยนำ้าหนัก
ปริมาณสิ่งสกัดด้วยเอทานอล 95% 22.09 ± 6.43 - 19.88 ไม่น้อยกว่า 20% โดยนำ้าหนัก
ปริมาณรวมของสาร phenolic 2.36 ± 1.39 - 2.12 ไม่น้อยกว่า 2% โดยนำ้าหนัก
คำานวณในรูป gallic acid

อภิปร�ยผล ปฏิกิริยา Ferric chloride test เป็นการทดสอบสาร

การศึกษานี้มีความส�าคัญเนื่องจากจะน�าไปสู่ กลุ่ม phenolic ผลบวกของปฏิกิริยาคือ สารละลาย
การก�าหนดมาตรฐานของใบชะมวงของประเทศไทย จะเปลี่ยนจากสีเหลืองแกมน�้าตาลเป็นสีน�้าเงินแกม
เพื่อใช้ในการควบคุมคุณภาพสมุนไพรชนิดนี้ก่อนน�า ด�า จากผลการทดสอบนี้แสดงว่าใบชะมวงแห้งมีองค์

เข้าสู่กระบวนการผลิตยาหรือผลิตภัณฑ์สุขภาพ ซึ่ง ประกอบทางเคมีกลุ่ม flavonoids และ phenolic
ประกอบด้วย 1) การพัฒนาวิธีการตรวจเอกลักษณ์ ตามล�าดับ จากการทบทวนรายงานการศึกษา พบ

ทางเคมีของใบชะมวงโดย color reaction และ Thin ว่าสาร orientin ซึ่งเป็นสารกลุ่ม flavonoids มี
Layer Chromatography เพื่อตรวจสอบว่าเป็น รายงานเกี่ยวกับฤทธิ์ทางชีวภาพที่น่าสนใจหลาย
สมุนไพรถูกชนิด และ 2) การประเมินคุณลักษณะ ชนิด เช่น ฤทธิ์ต้านเชื้อจุลินทรีย์ ฤทธิ์ยับยั้งการดูด
[4]
ทางกายภาพและทางเคมีเพื่อก�าหนดเป็นข้อก�าหนด ซึมคอเลสเตอรอล ฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ pancreatic
คุณภาพส�าหรับใบชะมวง ผลจากการศึกษานี้จะ lipase และฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ Hydroxy-methyl-
เสนอเข้าสู่การพิจารณาบรรจุเป็นมอโนกราฟในต�ารา glutaryl-Coenzyme A reductase และฤทธิ์ลด

มาตรฐานยาสมุนไพรไทยต่อไป การตรวจเอกลักษณ์ ไขมันในหลอดทดลอง สามารถยับยั้งการดูดซึม
ทางเคมีของใบชะมวงจะอาศัยปฏิกิริยาเคมีที่สัมพันธ์ คอเลสเตอรอลเข้าสู่เซลล์ Caco-2 ได้ 14.6% ยับยั้ง
กับกลุ่มสารส�าคัญที่เป็นองค์ประกอบในใบชะมวง การท�างานของเอนไซม์ Hydroxy-methyl-glutaryl-

ปฏิกิริยา Shinoda’s test เป็นการทดสอบสารกลุ่ม Coenzyme A reductase ได้ 97.06% และยับยั้ง
flavonoids ซึ่งเป็นองค์ประกอบส�าคัญในใบชะมวง การท�างานของเอนไซม์ pancreatic lipase ด้วย

เช่น orientin และ vitexin เป็นต้น ซึ่งสอดคล้องกับ ค่า IC 50 196.60 ไมโครกรัม/มิลลิลิตร และพบสาร
รายงานการศึกษาในอดีต ผลบวกของปฏิกิริยาคือ กลุ่ม flavonoid C-glycoside 2 ชนิด คือ vitexin
สารละลายเปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีแดงแกมชมพู ส่วน และ orientin และสารกลุ่ม steroids ได้แก่ beta-