Page 191 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 20 ฉบับที่ 1

J Thai Trad Alt Med Vol. 20 No. 1 Jan-Apr 2022 171

ภาพที่ 2 อัตราตาย จำาแนกตามสาเหตุที่สำาคัญ ต่อประชากร 100,000 คน ประเทศไทย พ.ศ. 2557 และ พ.ศ. 2561
ที่มา กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข [10]

ผลกระทบต่อสุขภาพอันเกิดจากการที่ได้รับสัมผัส การศึกษาคุณสมบัติทางเภสัชวิทยาของสมุนไพรเดี่ยว

ฝุ่นละเอียด PM 2.5 ที่เป็นส่วนประกอบในต�ารับยาธรณีสัณฑะฆาต พบว่า
ยาธรณีสัณฑะฆาตเป็นต�ารับยาที่ใช้ในการ สมุนไพรส่วนใหญ่มีฤทธิ์ลดอาการปวด ลดไข้ ต้านการ
รักษาโรคมาตั้งแต่สมัยโบราณ และได้รับการเลือก อักเสบ ต้านอนุมูลอิสระ ลดความเครียดออกซิเดชัน

เข้าเป็นต�ารับยาสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติ (ตารางที่ 1) จากการศึกษาความปลอดภัยของต�ารับ
[11]
พ.ศ. 2556 ประกอบด้วยสมุนไพรทั้งหมด 26 ชนิด ยา โดยทดสอบพิษเฉียบพลันและพิษเรื้อรังในหนู
โดยมีข้อบ่งใช้ส�าหรับแก้เถาดาน ท้องผูก รับประทาน ทดลอง พบว่ามีค่า LD มากกว่า 10 กรัม/กิโลกรัม
50
ครั้งละ 500-1,000 มก./วัน วันละ 1 ครั้งก่อนอาหาร ซึ่งปริมาณของต�ารับยาที่ท�าให้เกิดการตายของหนู สูง
เช้าหรือก่อนนอน ซึ่งในผงยา 160 กรัม ประกอบ กว่าขนาดยาที่น�ามาใช้ในคน (500-1,000 มก./วัน) มาก

ด้วยสมุนไพรดังนี้ พริกไทยล่อน 96 กรัม ยาด�าสะตุ เป็น 1,600 เท่า [12]
[10]
20 กรัม เนื้อลูกสมอไทย มหาหิงคุ์ การบูร อย่างละ ยาธรณีสัณฑะฆาตมีข้อห้ามใช้และข้อควรระวัง
6 กรัม รงทอง (ประสะ) 4 กรัม ผักแพวแดง เนื้อลูก คือ ห้ามใช้ในหญิงตั้งครรภ์ ผู้ที่มีไข้ และเด็ก ควร
มะขามป้อม อย่างละ 2 กรัม ลูกจันทน์ ดอกจันทน์ ลูก ระวังการรับประทานร่วมกับยาในกลุ่มสารต้านการ
กระวาน ดอกกานพลู เทียนด�า เทียนขาว หัวดองดึง แข็งตัวของเลือด (anticoagulant) และยาต้านการ

หัวบุก หัวกลอย หัวกระดาดขาว หัวกระดาดแดง ลูก เกาะกลุ่มของเกล็ดเลือด (antiplatelet) ควรระวังการ
เร่ว เหง้าขิง รากชะเอมเทศ รากเจตมูลเพลิงแดง โกฐ ใช้ยาอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีความผิด
กระดูก โกฐเขมา และโกฐน�้าเต้า อย่างละ 1 กรัม ได้มี ปกติของตับ ไต เนื่องจากการบูรซึ่งเป็นส่วนประกอบ